Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 23 września 2023
w Esensji w Esensjopedii

Janusz Majewski
‹Wierny robot›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułWierny robot
Data premiery14 października 1961
ReżyseriaJanusz Majewski
ZdjęciaMieczysław Grudniak, Ryszard Kośmiński, Wojciech Frankowski
Scenariusz
ObsadaTadeusz Bartosik, Saturnin Żórawski, Wojciech Skibiński, Mieczysław Milecki, Renata Kossobudzka, Barbara Ludwiżanka, Artur Kwiatkowski
MuzykaIrena Wodiczko
Rok produkcji1961
Kraj produkcjiPolska
CyklTeatr Sensacji i Fantastyki „Sfinks”
Czas trwania57 min
Gatunekkomedia, kryminał, sensacja, SF
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

„Kobra” i inne zbrodnie: Dążenie do doskonałości

Esensja.pl
Esensja.pl
Stanisław Lem na początku swojej kariery pisarskiej, ale już po odwołaniu obowiązywania w polskiej literaturze wytycznych realizmu socjalistycznego, chętnie tworzył mocno podszyte rozważaniami filozoficznymi i etycznymi humoreski teatralne. Jedną z nich był – zaprezentowany w 1961 roku w ramach Teatru Sensacji i Fantastyki „Sfinks” – „Wierny robot”, którego reżyserii podjął się Janusz Majewski.

Sebastian Chosiński

„Kobra” i inne zbrodnie: Dążenie do doskonałości

Stanisław Lem na początku swojej kariery pisarskiej, ale już po odwołaniu obowiązywania w polskiej literaturze wytycznych realizmu socjalistycznego, chętnie tworzył mocno podszyte rozważaniami filozoficznymi i etycznymi humoreski teatralne. Jedną z nich był – zaprezentowany w 1961 roku w ramach Teatru Sensacji i Fantastyki „Sfinks” – „Wierny robot”, którego reżyserii podjął się Janusz Majewski.

Janusz Majewski
‹Wierny robot›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułWierny robot
Data premiery14 października 1961
ReżyseriaJanusz Majewski
ZdjęciaMieczysław Grudniak, Ryszard Kośmiński, Wojciech Frankowski
Scenariusz
ObsadaTadeusz Bartosik, Saturnin Żórawski, Wojciech Skibiński, Mieczysław Milecki, Renata Kossobudzka, Barbara Ludwiżanka, Artur Kwiatkowski
MuzykaIrena Wodiczko
Rok produkcji1961
Kraj produkcjiPolska
CyklTeatr Sensacji i Fantastyki „Sfinks”
Czas trwania57 min
Gatunekkomedia, kryminał, sensacja, SF
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
W pierwszych latach funkcjonowania Teatru Telewizji spektakle o proweniencji stricte rozrywkowej prezentowano na trzech „scenach”: w Teatrze Sensacji dominowały opowieści o charakterze szpiegowskim („Kryptonim Maks”), do Teatru Sensacji „Kobra” trafiały z kolei przedstawienia bliskie klasycznemu kryminałowi (jak „Amerykańska guma do żucia «Pinky»” czy „Śmierć w samochodzie”), ale od czasu do czasu raczono widzów również produkcjami zahaczającymi o historie z pogranicza science fiction – ich miejsce znajdowało się w Teatrze Sensacji i Fantastyki „Sfinks”. Ten ostatni przetrwał zresztą najkrócej i dzisiaj jest najmniej znanym rozdziałem całego przedsięwzięcia. Mimo że pod tym szyldem powstawały sztuki tak intrygujące, jak… „Wierny robot”. Ale skoro jego autorem był sam Stanisław Lem – czy może być tym faktem zdziwionym?
„Wierny robot” miał swoją premierę 14 października 1961 roku. Co ciekawe, nie był to, jak należałoby się spodziewać, czwartek, lecz sobota, a emisja przedstawienia stanowiła ostatni punkt programu telewizyjnego (zaprezentowano go o godzinie 22.20). Stanisław Lem (1921-2006) był wówczas ewidentnie na fali wznoszącej. Po socrealistycznych „Astronautach” (1951) i „Obłoku Magellana” (1955) na przełomie lat 50. i 60. wydał kilka powieści, które weszły do kanonu jego twórczości: „Eden” (1961), „Pamiętnik znaleziony w wannie” (1961), „Powrót z gwiazd” (1961) oraz „Solaris” (1961). W tym samym czasie powstała też kryminalno-fantastyczna groteska „Wierny robot”, która jednak druku doczekała się dopiero dwa lata później w zbiorze „Noc księżycowa” (wraz z kilkoma innymi scenariuszami widowisk telewizyjnych – vide „Wyprawa profesora Tarantogi”, „Czarna komnata profesora Tarantogi” oraz „Dziwny gość profesora Tarantogi”).
Teatralnej reżyserii sztuki Lema podjął się Janusz Majewski – dzisiaj już klasyk, ale wtedy twórca wciąż jeszcze będący na dorobku. To było zresztą jego pierwsze zetknięcie z podobną tematyką. W kolejnej dekadzie wracał do niej chętnie, głównie jednak w filmach krótko- bądź średniometrażowych, jak chociażby „Awatar, czyli zamiana dusz” (1964), „Docent H.” (1964), „Pierwszy pawilon” (1965), „Ja gorę!” (1967) czy „System” (1971). Mimo niewielkiego doświadczenia, wyszło Majewskiemu przedstawienie doskonałe, które docenić należy tym bardziej, że – jak większość (a może nawet i wszystkie) ówczesnych spektakli telewizyjnych – było ono emitowane na żywo (chociaż pora emisji wzbudza jednak pewne podejrzenia). Miało też to szczęście, że zachowało się w archiwach TVP i do dzisiaj możemy je podziwiać.
Akcję „Wiernego robota” Stanisław Lem umieścił w dość odległej dla niego przyszłości, która dla nas jest już… przeszłością. To bowiem rok 2000. Główną postacią dramatu jest Tom Clempner (wciela się w niego Tadeusz Bartosik, wielbicielom „Kobry” znany z późniejszej o ponad dekadę „Amerykańskiej gumy do żucia «Pinky»”) – prowadzący beztroskie, kawalerskie życie autor kryminałów. Raczej wyrobnik niż artysta, który tworzy hurtowo, bez polotu i głównie dla pieniędzy. Pewnego dnia dociera do niego niezwykła przesyłka, której zresztą wcale nie zamawiał. To wielka skrzynia, a w niej – sztuczny człowiek. Najnowszy model robota klasy – sam tak o sobie mówi – Ultra Deluxe, niezwykle inteligentny i, jak szybko się przekonujemy, przedsiębiorczy. Nazywa się Graumer (w tej roli fantastycznie kostyczny Saturnin Żórawski – patrz: „Śmierć w samochodzie”), choć wcześniej funkcjonował pod innymi tożsamościami.
Graumer do perfekcji pojął sztukę manipulowania ludźmi i ich kontrolowania. Potrafi też działać instynktownie, co chroni go przed bezpośrednim zagrożeniem. Poszukuje go bowiem policja, a jednym z tych, którzy od dawna próbują go ująć, jest bliski przyjaciel Clempnera, inspektor Donnel (Mieczysław Milecki). Cóż z tego, skoro sprytny robot jest zawsze o krok przed ścigającymi go służbami. Potrafi wymknąć im się w ostatniej chwili. Można jednak zadać sobie inne pytanie: dlaczego w świecie, w którym usługujące ludziom roboty są na porządku dziennym, wszyscy stróże porządku sprzysięgli się przeciwko temu jednemu? Odpowiedź jest dość prosta: ponieważ właśnie Graumer owładnięty został niebezpieczną dla ludzkości idée fixe – pragnie stworzyć… idealnego człowieka. Uszytego na swoją miarę. W tym celu nie tylko zdobywa niezbędną wiedzę i dokonuje eksperymentów, ale również usuwa tych, którzy mogą mu przeszkodzić w osiągnięciu celu.
Pod komediodramatycznym płaszczykiem Stanisław Lem zadaje w „Wiernym robocie” bardzo istotne pytania natury filozoficznej. Czy jesteśmy w stanie kontrolować sztuczną inteligencję, którą sami stworzyliśmy? Czy produkując coraz doskonalsze maszyny, nie wywołujemy efektu lawiny, która na końcu zmiecie nas samych? W wielu późniejszych tekstach towarzyszył autorowi „Solaris” lęk przed niepohamowanym rozwojem nowoczesnych technologii, które mogłyby zawładnąć światem, pozbawiając nas roli istot dominujących. To właśnie robi w spektaklu Janusza Majewskiego Graumer. I choć zdaje się nie mieć on jeszcze złych zamiarów wobec całej ludzkości, to jaką możemy mieć pewność, czy kolejna generacja robotów nie wpadnie na pomysł eksterminacji wszystkich żywych istot na planecie bądź – w najlepszym wypadku – uczynienia ich swoimi podwładnymi. Twórcy hollywoodzcy przerobili ten temat bardzo dokładnie w kolejnych odsłonach serii „Terminator”.
koniec
11 kwietnia 2023

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Stirlitz versus Hans Kloss
Sebastian Chosiński

19 IX 2023

Hans Kloss czy Max Otto von Stirlitz – który z nich narodził się wcześniej? Ten pierwszy zadebiutował w spektaklu teatralnym w styczniu 1965 roku, temu drugiemu Julian Siemionow przydał niemiecką tożsamość dopiero w wydanej dwa lata później powieści „Major Wicher”. Na słynne „Siedemnaście mgnień wiosny” trzeba było czekać jeszcze rok. A na dwuczęściowe przedstawienie polskiego Teatru Sensacji „Stirlitz” autorstwa Andrzeja Zakrzewskiego – kolejne cztery.

więcej »

Z filmu wyjęte: Peregrynacje wyssane z palca
Jarosław Loretz

18 IX 2023

Myśleliście, że blaszana kosmiczna furgonetka albo UFO z ogrodowego parasola to szczyt dziadostwa budżetowego? Ha! Poznajcie statek na budżecie zerowym. Serio, nic nie kosztował.

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: Korupcja na szczytach władzy
Sebastian Chosiński

12 IX 2023

W latach 80. XX wieku Wiaczesław Browkin wyspecjalizował się w przedstawieniach telewizyjnych, które prezentowane były najczęściej w ramach „Teatru Politycznego”. Czy to oznacza, że tym samym definitywnie odszedł od postaci komisarza Maigreta? Niekoniecznie. Znalazł bowiem taką powieść Georges’a Simenona, która pozwoliła mu połączyć oba wątki – kryminalny i polityczny. Tak powstał, mający premierę w czerwcu 1987 roku, spektakl „Maigret u ministra”.

więcej »

Polecamy

Peregrynacje wyssane z palca

Z filmu wyjęte:

Peregrynacje wyssane z palca
— Jarosław Loretz

Podróże międzygwiezdne de luxe
— Jarosław Loretz

E.T. wersja hard
— Jarosław Loretz

Ogrodowy nielot
— Jarosław Loretz

Mumii podejście drugie
— Jarosław Loretz

Mumia z gwiazd
— Jarosław Loretz

Pracownik idealny
— Jarosław Loretz

Niech się mury… drzewią?
— Jarosław Loretz

Interpol muzealny
— Jarosław Loretz

Gdy w domu brakło kombinerek
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Z tego cyklu

Stirlitz versus Hans Kloss
— Sebastian Chosiński

Korupcja na szczytach władzy
— Sebastian Chosiński

Kto zabije? I kogo?
— Sebastian Chosiński

Przy uspokajającym szumie fal… Bałtyku
— Sebastian Chosiński

Jak trzymać w garści ludzi nieświadomych?
— Sebastian Chosiński

Maigret w „leningradzkim” zaułku
— Sebastian Chosiński

Kronika zapowiedzianej śmierci
— Sebastian Chosiński

Mąż, żony, szwagierka i kochanek
— Sebastian Chosiński

Nie wierz nigdy kobiecie! I bratu
— Sebastian Chosiński

Wisielec na Broadwayu
— Sebastian Chosiński

Tegoż twórcy

Król i hrabiowie
— Sebastian Chosiński

Kujawski swing
— Karolina Ćwiek-Rogalska

Tegoż autora

Utopijna opowieść weselna
— Sebastian Chosiński

PRL w kryminale: Polska Ludowa oczyma reportażysty
— Sebastian Chosiński

Tu miejsce na labirynt…: Moment, którego nie da się zapomnieć
— Sebastian Chosiński

Klasyka kina radzieckiego: Gdy ofiarą pada gliniarz…
— Sebastian Chosiński

Grać obrazami, malować dźwiękami
— Sebastian Chosiński

Lamentacje nad losem ojców i synów
— Sebastian Chosiński

East Side Story: Bohaterowie i zdrajcy
— Sebastian Chosiński

Non omnis moriar: W cieniu historycznego browaru
— Sebastian Chosiński

Wrzesień 2023
— Sebastian Chosiński, Paweł Ciołkiewicz, Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch

PRL w kryminale: Krwawe gody
— Sebastian Chosiński

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.