Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 27 marca 2023

Najlepszy tata, na świecie
Stwierdzenie, że główny bohater mangi „Samotny wilk i szczenię” nie spełnia standardów wychowawczych współczesnego świata, byłoby grubym niedopowiedzeniem. Mężczyzna bowiem regularnie zabiera swoje trzyletnie dziecko do pracy. Nie byłoby może w tym nic złego, gdyby nie fakt, że jest on… płatnym zabójcą. A że jest bardzo pracowity, zabija dziesiątki osób, na oczach swojego syna. Obmyśla przy tym skomplikowane intrygi w celu wykonania poszczególnych zadań, ryzykując nie tylko swoim życiem, ale także życiem swojego syna. „Jeśli tata nie wróci – zwraca się do niego pewnego razu – ty też umrzesz”.
Krew bizonów
Podobno western, jako gatunek, umarł śmiercią naturalną. Ale chyba tylko w kinie, bo komiksy o Dzikim Zachodzie wciąż mają się świetnie, o czym świadczy album "Buffalo Runner" wydany przez Lost In Time.
Moralność przyszłości
Choć „Płomień” to powieść sf, najważniejsze wątki nie mają tu z fantastyką naukową zbyt wiele wspólnego. A przynajmniej nie w sposób, jakiego moglibyśmy się spodziewać. Magdalena Salik zadaje pytania o moralność w świecie, w którym technologia wykracza daleko poza rzeczy, które śniły się filozofom.
Czasy się zmieniają, lecz zasady nie
„Szczypta nienawiści” to godna kontynuacja dotychczasowych powieści Abercrombiego. Przez lata, jakie upłynęły od wydarzeń opisanych w „Ostatecznym argumencie królów” sporo zdążyło się zmienić w świecie, ale motywacje bohaterów pozostały w gruncie rzeczy takie same.
The Last of Us: Odc. 3. Love story w zniszczonym świecie
Dzięki poświeceniu Tess możliwa jest dalsza wędrówka pary głównych bohaterów, ale szybko staje się oczywiste, że muszą oni jak najszybciej uzupełnić swój ekwipunek. Z tego powodu chcą jak najszybciej dotrzeć do domu Franka i Billa, z którymi Joel czasami prowadził interesy. Pewnym zaskoczeniem jest zaś to, że opowieść o losach tych dwóch mężczyzn w praktyce zdominowała cały ten odcinek.
Komiks Roku 2022 – nominacje
Podobnie jak przez kilka ostatnich lat, przedstawiamy Wam listę najlepszych premier komiksowych minionych 12 miesięcy wybranych przez redakcję Esensji. W tym roku jest to 45 pozycji, na które będziecie mogli zagłosować, by ustalić listę czytelniczą.
Sprawa prywatna: Odc. 3. Gdzie kobieta nie może, tam lokaja pośle
Dopuszczenie do ucieczki zabójcy to dla policji zaledwie początek nadchodzących komplikacji, bo w efekcie zainteresowania się sprawą przez media zatroskani obywatele zasypują funkcjonariuszy doniesieniami o rzekomych miejscach pobytu zbiega. Z kolei Arturo Quiroga nie zmienia swego stosunku do poczynań siostry, dlatego Marina – aby kontynuować swe prywatne śledztwo – najpierw musi wydostać się spod troskliwej opieki jego podwładnych.
Migające światła
„Aftersun”, niespieszne, nieoczywiste dzieło, może znużyć. Bo rzeczywiście nie tak znów wiele w tym filmie się dzieje. Ale jeśli dotrze do Was na poziomie bardziej ukrytych znaczeń, na poziomie synchronizacji z własnymi wspomnieniami, emocjami, może stać się jednym z najważniejszych filmów 2023 roku.

Filmy

Magazyn CCXXIV

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

kinowe

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak nowości w minionym tygodniu. Aby zobaczyć wcześniejsze, kliknij.

Zapowiedzi

kinowe

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

dvd i blu-ray

Brak zapowiedzi na najbliższy tydzień. Aby zobaczyć późniejsze, kliknij.

Imaginarium pana Gilliama

Tomasz Rachwald

Premiera „Parnassusa” jest znakomitą okazją, żeby przypomnieć postać autora tego filmu: Terry′ego Gilliama. Pojawił się on dopiero co w Esensji ramach rankingu największych wizjonerów kina. Jego obecność tam jest w pełni zasłużona. Niewielu bowiem jest reżyserów, potrafiących w tak przekonujący sposób fantazjować. Do tego Gilliam traktuje fantazję najzupełniej poważnie.

Tomasz Rachwald

Imaginarium pana Gilliama

Zanim ten reżyser jednak w pełni rozwinął skrzydła jako samodzielny autor, był istotnym elementem jednego z najbardziej twórczych i obrazoburczych zespołów w historii telewizyjnej rozrywki. Latający Cyrk Monty Pythona, bo o nim mowa, liczył sobie 45 odcinków wyświetlanych w latach 70. w brytyjskiej telewizji. Pozycja Gilliama w zespole była szczególna, już choćby ze względu na pochodzenie. W tym konglomeracie absolwentów Oxfordu i Cambridge, on, jako Amerykanin z Minnesoty, mógł się wyróżniać. Był autorem animacji, stanowiących interludia pomiędzy kolejnymi skeczami grupy. Te krótkie formy znakomicie wpasowywały się klimatem w pythonowską stylistykę, były absurdalne i makabryczne, a ich charakterystyczna forma stała się znakiem rozpoznawczym programu. Poniekąd Gilliam w swoich filmach aktorskich pozostał wierny temu stylowi. Są one pełne zaskakująco zestawianych obrazów, surrealnej atmosfery i mają skłonność do anarchizujących wyskoków.

Widać to już w pierwszym filmie nakręconym przez niego poza grupą. „Jabberwocky” z 1977 roku jest luźną adaptacją poematu Lewisa Carolla o tym samym tytule. Jest to osadzona w niedookreślonym czasowo średniowieczu baśń o bednarzu, który wplątuje się w polowanie na tytułowego potwora. Gdy ogląda się ten film, czuć, że nie jest to już Monty Python, mimo luźnej fabuły, na którą składa się seria absurdalnych skeczy. Zwraca uwagę, mimo prześmiewczego charakteru obrazu, dbałość o oddanie realiów historycznych miejsca akcji – oddalonego od jakichkolwiek centrów kultury średniowiecznego peryferium. To jeszcze nie musi dziwić, jeśli ma się w pamięci „Świętego Graala” i „Żywot Briana”. To, co odróżnia „Jabberwocky” od tamtych jest jednak szczególnie ponura atmosfera. Świat filmu przypomina najgorszy z możliwych, w jakim człowiekowi może przyjść żyć, pełen głodu, wojen, brudu, a jakby i tego mało, w lesie grasuje stwór, którego wygląd przypomina kształty z dziecięcych koszmarów. To, że ludzie tu mogą żyć, zdaje się wynikać jedynie z ich ignorancji, wrodzonej lub wypracowanej. Bez niej codzienność tego miejsca stałaby się nie do zniesienia.

Bohater jego kolejnego filmu jeszcze o tym nie wie. „Bandyci czasu” (1981) to historia małego chłopca, który lubi czytać książki. W wyniku zaskakującego zbiegu okoliczności przyłącza się do grupy podróżujących w czasie karłów, uciekających przed Stwórcą. W toku podróży spotyka bohaterów swojej wyobraźni: Napoleona, Agamemnona, Robin Hooda. Każde kolejne spotkanie jest dla chłopca kolejnym zawodem. Gdy wraca do siebie uczy się, że nikt mu nie pomoże, a już na pewno nie rodzice.

Wbrew powyższemu opisowi film jest zabawną refleksją na temat współczesnych wyobrażeń dotyczących przeszłości i zjadliwą satyrą na współczesny tryb życia. Dopiero gorzkie, dwuznaczne zakończenie wprowadza do całości poważniejszy ton. Ponadto „Bandyci czasu” stali się pierwszą rozprawą Gilliama z nowoczesnością. To stąd pochodzi słynny monolog Złego na temat stworzenia: że gdyby on był Bogiem, to nie traciłby czasu na takie nonsensy jak ślimaki, czy męskie sutki, ale od razu zacząłby od elektryczności. Od tej pory krytyka oświeceniowego umysłu stanie się motywem przewodnim jego twórczości.

Powodzenie kasowe „Bandytów czasu” (współmierne do niskich kosztów przedsięwzięcia) umożliwiło mu znalezienie funduszów na kolejny film: powstałego w 1985 roku „Brazil”. Jest to szalona wariacja na temat „1984” George’a Orwella i, jak się zdaje, jeden z najbardziej dobitnych filmów Gilliama wyrażających strach przed technologią przerastającą człowieka. Jego bohaterem jest Sam Lowry (Jonathan Pryce), urzędnik przyszłości. Trybik w „systemie mechanicznie doskonałym”, państwie policyjno-technokratycznym, przed którego wszystkowidzącym okiem teoretycznie nie ma ucieczki. Jest jednak miejsce, do którego system nie ma dostępu: sny. Otóż Sam Lowry śni o tym, że jest rycerzem w błyszczącej zbroi i ratuje piękną kobietę przed smokiem.

Sprzeciw wobec totalizującego rozumu. Pochwała potęgi marzeń i snów. Apel o samodzielność myślenia. To wszystko, co wyrażało się w „Bandytach czasu” i „Brazil”, osiągnęło pełnię mocy w „Przygodach barona Munchausena”, prawdopodobnie najlepszym filmie Gilliama. Ten film był jedną z największych ekstrawagancji czasów sprzed efektów komputerowych. Powodzenie poprzednich obrazów pozwoliło Gilliamowi na zebranie pokaźnego budżetu (który zresztą został wielokrotnie przekroczony). Imponujące dekoracje, odtwarzające XIX-wieczne, południowoeuropejskie miasto, wybudował we włoskim studiu Cinecitta stały współpracownik Felliniego. Fabularnie film stanowił dokończenie wątków z poprzednich dzieł, stanowiąc wraz z nimi rodzaj trylogii dotyczącej fantazjowania (mały chłopiec w „Bandytach czasu”, młody mężczyzna w „Brazil”, starzec w „Munchausenie”). Tym razem jednak mało kto był zainteresowany tymi szaleństwami. Miesiące produkcji wiązały się z ciągłymi bataliami z producentem, gdy zaś doszło do premiery, okazało się, że niemal nikt nie chce tego oglądać. Była to największa klapa finansowa w karierze reżysera.

Od tego momentu Gilliam długo nie mógł sobie pozwolić na taką swobodę twórczą. Do tej pory jego filmy były finansowane przez producentów brytyjskich. Kolejne powstawały już w Hollywood, a po ostatniej wpadce wszyscy księgowi patrzyli mu uważnie na ręce. Tak więc „Fisher King” w porównaniu z poprzednimi obrazami był zaskakująco skromny i zachowawczy. Opowiadał o spotkaniu upadłej gwiazdy radia z krążącym po Nowym Jorku szaleńcem, który szuka świętego Graala. Dla obu to spotkanie jest szansą na wyprostowanie swojego życia. Brzmi znajomo? Owszem, to dość popularny schemat fabularny, ostatnio rozpracowywany choćby przez „Solistę”. Niemniej Gilliam zdołał w tym filmie (w którym nawet scenariusz nie jest jego) przemycić kilka elementów charakterystycznych dla siebie. Pierwszy raz oglądałem „Fisher Kinga” gdy byłem dzieckiem i nie zapomnę wrażenia, jakie zrobił na mnie przerażający Czerwony Rycerz jeżdżący na koniu po Central Parku w asyście piekielnych płomieni. W rolach głównych w filmie obsadzono aktorów o wysokim wówczas statusie: Jeffa Bridgesa i Robina Williamsa. Film otrzymał cztery nominacje do Oscara i jedną statuetkę (za role drugoplanową dla Mercedes Ruehl). To był początek lat 90. i Gilliam był o krok od szczytu popularności.

Na szczycie, jak się okazało, siedzieli Bruce Willis i Brad Pitt. W roku 1995 wręczono Gilliamowi scenariusz „12 małp”. Był on oparty na eksperymentalnej krótkometrażówce Chrisa Markera „Pomost” („La Jetee”). Opowiadał o świecie po globalnej katastrofie, która zmusiła resztkę ludzkości, która przeżyła, do ukrycia się pod ziemią. Z chwilą, gdy w tych ekstremalnych warunkach naukowcy odkrywają sposób na podróżowanie w czasie, postanawia się wysłać człowieka w przeszłość, żeby odkryć przyczynę kataklizmu i w miarę możliwości powstrzymać ją. Film miał premierę pod koniec roku i okazał się być hitem. Gilliam mógł wszystko. Nakręcił więc film o narkotycznych wizjach z Johnnym Deppem. „Fear and Loathing in Las Vegas” (u nas, Bóg raczy wiedzieć czemu, znane jako „Las Vegas Parano”) było adaptacją książki Huntera S. Thompsona. Reżyserowi udało się tym filmem osiągnąć coś niebywałego: był zarazem obrzydliwy i genialny. Choć nie wszyscy podzielają tą drugą opinię. Tymczasem jest to obraz wstrząsający, po którego obejrzeniu nie można już patrzeć na kontrkulturę hipisowską jak na zbiorowisko beztroskich i radosnych chłopców i dziewcząt. W 2005 roku wyszły dwa filmy Gilliama, z których niestety tylko jeden miał premierę w Polsce. Mowa o „Braciach Grimm”, interesującej produkcji, ale ewidentnie kręconej pod dyktando producentów, z którymi reżyser najwidoczniej musiał się przeprosić po wpadce z „Fear and Loathing”. Ten drugi to bardzo niepokojąca „Kraina traw”, którą Gilliam po raz kolejny wraca do motywu dziecięcej wyobraźni. Jest przy tym dużo bardziej bezwzględny, niż w przypadku kręconych ponad 20 lat wcześniej „Bandytach czasu”. Film opowiada o tym, dziecko żyjące w ekstremalnych warunkach radzi sobie z nim, uciekając w swój wyimaginowany świat. A że w przypadku „Krainy traw” rzeczywistość jest brutalna i szalona, takie też są dziecięce wyobrażenia.

Na kolejny film Terry’ego Gilliama z rożnych względów trzeba było czekać pięć lat. Warto było? Jak zawsze. Z biegiem czasu wydaje się, że w jego filmach jest co raz mniej anarchizującego humoru, a coraz więcej powagi. „Parnassus” w porównaniu z „Jabberwocky”miejscami wydaje się być niemal sentymentalny. Wciąż to jest jednak to samo, nakłaniające do samodzielności kino.

8 stycznia 2010

Komentarze

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

„Kobra” i inne zbrodnie: Oko wykol Krukowi!
Sebastian Chosiński

21 III 2023

Witold Pyrkosz nadawał się do roli nieuczciwego kasjera bankowego Zenona Kruka idealnie! Gra bohatera, który nie rzuca się w oczy, więc tym samym nie wzbudza żadnych podejrzeń. A przynajmniej tak mu się wydaje. Jego wewnętrzny spokój pewnego dnia pryska jednak jak bańka mydlana… Historię wymyśloną przez Feliksa Falka wyreżyserował inny mistrz – Ryszard Bugajski. A jej tytuł brzmi tak niewinnie: „Kiedy się ze mną podzielisz?”

więcej »

Z filmu wyjęte: Dekoracje waść niszczysz!
Jarosław Loretz

20 III 2023

Drogi potencjalny twórco, pamiętaj, żeby na filmowy plan nie zapraszać zbyt krzepkich aktorów. W końcu scenografia przyda się jeszcze w kontynuacjach, a budżet rzadko kiedy jest z gumy.

więcej »

„Kobra” i inne zbrodnie: Gestapo, szaleniec i… „afera brylantowa”
Sebastian Chosiński

14 III 2023

Wyreżyserowana przez Ireneusza Kanickiego „Toccata” autorstwa Macieja Z.(enona) Bordowicza to jeden z najbardziej tajemniczych spektakli Teatru Sensacji „Kobra”. Dość powiedzieć, że po ponad półwieczu od jego powstania wciąż nie sposób odpowiedzieć jednoznacznie na pytanie, czy do jej emisji we wrześniu 1971 roku rzeczywiście doszło. Cieniem na przedstawieniu kładą się również późniejsze tragiczne losy reżysera i jego nie do końca wyjaśniona śmierć.

więcej »