Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 7 czerwca 2023
w Esensji w Esensjopedii

Steve McQueen
‹Zniewolony. 12 Years a Slave›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułZniewolony. 12 Years a Slave
Tytuł oryginalny12 Years a Slave
Dystrybutor Monolith
Data premiery31 stycznia 2014
ReżyseriaSteve McQueen
ZdjęciaSean Bobbitt
Scenariusz
ObsadaChiwetel Ejiofor, Dwight Henry, Dickie Gravois, Bryan Batt, Ashley Dyke, Kelsey Scott, Cameron Zeigler, Tony Bentley
MuzykaHans Zimmer
Rok produkcji2013
Kraj produkcjiUSA, Wielka Brytania
Czas trwania134 min
Gatunekbiograficzny, dramat, historyczny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

Człowiek - persona non grata
[Steve McQueen „Zniewolony. 12 Years a Slave” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Steve McQueen – ten to ma charakter! Niestraszne mu najpodatniejsze na schematy gatunki, niestraszny mu romans z Hollywoodem; nawet jeśli płynie głównym nurtem, robi to w pełni własnym stylem.

Gabriel Krawczyk

Człowiek - persona non grata
[Steve McQueen „Zniewolony. 12 Years a Slave” - recenzja]

Steve McQueen – ten to ma charakter! Niestraszne mu najpodatniejsze na schematy gatunki, niestraszny mu romans z Hollywoodem; nawet jeśli płynie głównym nurtem, robi to w pełni własnym stylem.

Steve McQueen
‹Zniewolony. 12 Years a Slave›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułZniewolony. 12 Years a Slave
Tytuł oryginalny12 Years a Slave
Dystrybutor Monolith
Data premiery31 stycznia 2014
ReżyseriaSteve McQueen
ZdjęciaSean Bobbitt
Scenariusz
ObsadaChiwetel Ejiofor, Dwight Henry, Dickie Gravois, Bryan Batt, Ashley Dyke, Kelsey Scott, Cameron Zeigler, Tony Bentley
MuzykaHans Zimmer
Rok produkcji2013
Kraj produkcjiUSA, Wielka Brytania
Czas trwania134 min
Gatunekbiograficzny, dramat, historyczny
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Jego najnowszy film, nominowana w dziewięciu Oscarowych kategoriach historia obejmująca dwanaście lat niewoli Salomona Northupa, to adaptacja wspomnień spisanych przez samego bohatera – wolnego człowieka, którego skuto kajdanami. Filmowiec mógł zatem poddać się egzaltacji wyrażonej w książce lub podporządkować się kliszom biografii historycznej, pod którymi ugięła się mniej zasłużona większość reżyserów. Tak się jednak nie stało. „Zniewolony” to dzieło wyróżniające się także na tle innych tytułów dotyczących niewolnictwa, dzieło, w którym na każdej niemal scenie autor odcisnął własne piętno.
Już początkowe sceny ujawniają kierunek obrany przez reżysera. Długie ujęcie batożenia Northupa tuż po pozbawieniu go wolności (jest rok 1841) nie świadczy wcale o banalnej dosłowności przedsięwziętych w filmie kroków. McQueen nie idzie w krwawą makabrę (z jednym bodaj wyjątkiem), nie epatuje przemocą, lecz równocześnie nie estetyzuje jej; zamyka przed widzami wszystkie drogi ucieczki i zmusza do realnego trwania przy katowanym bohaterze. Reżyser każe patrzeć na przepełnioną bólem i zaskoczeniem twarz Salomona, słuchać razów, jęków oraz słabnących słów sprzeciwu kierowanych w stronę ciemiężyciela. Na nic zdają się protesty: „Jeśli chcesz przeżyć, nic nie mów”, usłyszy niebawem od towarzysza niedoli. Choć wierzył, że jest wolnym człowiekiem, fizyczne pęta nałożone przez białych czynią go niewolnikiem. To właśnie granice ciała dyktują warunki bohaterowi i niejako wyznaczają ramy opowieści (jak w każdym zresztą filmie brytyjskiego twórcy). Gdy oprawca biczuje, niszcząc ciało, próbuje zniszczyć i psyche. „Zniewolony” obrazuje taką właśnie walkę: niedoskonałej fizyczności z hartem ducha.
Wspomniana sekwencja znamionuje cały film z jeszcze innego powodu. Gdy pierwsze fizyczne katusze na chwilę zostają przerwane, następuje odjazd kamery z celi, w której tkwi Northup i z której wciąż słychać jego wołania o pomoc, a w tle da się wówczas dostrzec Biały Dom. McQueen podkreśla, że dwie rzeczywistości – rzekomo cywilizowana i ta absurdalnie niesprawiedliwa – istniały w ówczesnej Ameryce równolegle. Konfrontacja ta przyjmuje najjaskrawszą formę wtedy, gdy, już w kajdanach, Salomon zostaje potajemnie wywieziony ze stanu Nowy Jork, w którym mógł żyć jako wolny człowiek, do Georgii, konserwatywnego Południa, gdzie Murzyna się uprzedmiotawia i czyni własnością, której można nadać niewolnicze imię, zgwałcić czy bezkarnie powiesić.
Ciekawy kontrapunkt dla losów przedstawianych czarnoskórych stanowią krajobrazy Luizjany. Jedynie natura daje się u McQueena podziwiać, czaruje iście metafizycznym spokojem. Człowiek natomiast nie potrafi u niego egzystować, nie umie samodzielnie o siebie zadbać, znajduje dziwaczną radość i spełnienie w uzależnianiu drugiego od siebie, w brutalności i destrukcji. W swoich wypiskach Northup tłumaczy także przemoc innego rodzaju niż ta fizyczna. Chodzi o rasizm naturalnie wtłaczany już w procesie socjalizacji. Twórca „Głodu” celnie ukazuje to zjawisko w scenie w moim przekonaniu najmocniejszej, kiedy to karany za nieposłuszeństwo uwiązany do gałęzi Salomon na wpół wisi, na wpół stoi przez całe godziny na czubkach palców i tylko milimetry dzielą go od śmierci. Długie ujęcie nieprzyjemnych zmagań mężczyzny pozwala dojrzeć innych niewolników na drugim planie, którzy widzą jego męki, lecz dalej wykonują codzienne obowiązki. Są wśród nich dzieci, które zapewne przyswajają widok upodlenia, uznając go za naturalny.
Mimo niewątpliwego mistrzostwa reżyserii McQueena, mogą zastanawiać pobudki, jakie mu przyświecały. Filmów o niewolnictwie było przecież sporo, ostatnio pojawiło ich się całe multum, na cóż więc kolejny? Można narzekać, że brytyjski twórca nie mówi niczego nowego – bo nie mówi. Lecz forma likwiduje w moim przekonaniu tego rodzaju dylematy. McQueen nie bawi się w wielkie metafory ku pokrzepieniu serc (jak zrobił to Lee Daniels „Kamerdynerem”). Nie uładza koegzystencji białych i czarnych, jak sztucznymi metodami czyniły to hollywoodzkie klasyki z „Przeminęło z wiatrem” na czele. Nie leczy też z traumy fantazyjnymi bajkami (jak - świetnie! - czynił „Django”). Twórca „Zniewolonego” jest za to śmiertelnie poważny (poczucia humoru nie miał nigdy) i chyba ta niewzruszoność pozwala mu stworzyć najbardziej z wszystkich wymienionych konsekwentne i artystycznie dojrzałe dzieło. Zestawiając na ekranie wolność i niewolę jednego człowieka, dodatkowo unaocznia faktyczny bezsens wszelkiej nierówności. A jeśli owa droga przez mękę tak silnie na widza oddziałuje – w dobie rozmaitych torture porn i innych cielesnych horrorów – to jest to dowód reżyserskiej maestrii.
koniec
31 stycznia 2014

Komentarze

31 I 2014   11:55:03

Może sam jako czarnoskóry, chciał się zmierzyć z tym tematem. Sam mówił, że różni się od amerykańskich niewolników tylko tym, że statek jego przodków popłynął w jedną stronę a amerykańskich w drugą.

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Kolorowy zawrót głowy
Agnieszka ‘Achika’ Szady

6 VI 2023

Druga część trylogii o multiwersum wszystkich możliwych Spider-Manów (wliczając kota i prosiaka) jest jeszcze bardziej oszałamiająca wizualnie niż pierwsza. Na szczęście efektom nie udało się przyćmić fabuły.

więcej »

Konsultant: Odc. 5. Nie wszystko złoto, co się świeci
Marcin Mroziuk

5 VI 2023

Na podstawie dotychczasowych wydarzeń mogliśmy podejrzewać, że zadzieranie z Regusem Patoffem z pewnością nie jest bezpieczne. W jeszcze bardziej niepojącym świetle stawia tego tajemniczego konsultanta historia, którą opowiada Craigowi Frank Florez.

więcej »

East Side Story: Na tropie niebezpiecznego szaleńca
Sebastian Chosiński

4 VI 2023

„Spisek Oberona” to, jak dotąd, jedyny pełnometrażowy film kazachskiego, choć wykształconego poza granicami kraju, reżysera i scenarzysty Ajdara Batałowa (mimo że niebawem od jego premiery minie dekada). To klasyczne kino akcji, które powstało przede wszystkim po to, aby mile połechtać dowództwo wywiadu wojskowego. W każdym razie głównym pozytywnym bohaterem jest narażający życie dla ojczyzny oficer GRU Czingiz Arłanow.

więcej »

Polecamy

Marzenie archeologa

Z filmu wyjęte:

Marzenie archeologa
— Jarosław Loretz

Indianie też nie mieli się czego wstydzić
— Jarosław Loretz

Życie miejskie dla ubogich
— Jarosław Loretz

Drama na trzy ręce
— Jarosław Loretz

Nie, nie, wejście od frontu odpada
— Jarosław Loretz

Technika zgniłego Zachodu
— Jarosław Loretz

Tam, gdzie nikt nie patrzy
— Jarosław Loretz

Czy Herkules była kobietą?
— Jarosław Loretz

Prosimy nie regulować monitora
— Jarosław Loretz

Patyki eliminacji
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Inne recenzje

Esensja ogląda: Marzec 2014 (1)
— Miłosz Cybowski, Konrad Wągrowski

Esensja ogląda: Luty 2014
— Sebastian Chosiński, Karolina Ćwiek-Rogalska, Piotr Dobry, Grzegorz Fortuna, Jarosław Loretz

Tegoż twórcy

Bezwstydny
— Piotr Sarota

Stosunki post(m)oralne
— Karolina Ćwiek-Rogalska

New York, New York co za piekielne miasto
— Paulina Jastrzębska

Niedosyt
— Tomasz Markiewka

Tegoż autora

Sztuka? Gdzieś zaginęła. Ale szlak został przetarty
— Gabriel Krawczyk

W tęczowych kolorach
— Gabriel Krawczyk

Siedem „ale” przeciw „Trzynastu powodom”
— Gabriel Krawczyk

Duchowa biografia erotyczna
— Gabriel Krawczyk

Paterson lubi to!
— Gabriel Krawczyk

Remanent filmowy 2016
— Sebastian Chosiński, Gabriel Krawczyk, Jarosław Loretz, Marcin Osuch, Konrad Wągrowski, Kamil Witek

Kryminał milicyjny à rebours
— Gabriel Krawczyk

Biograficzne rzemiosło
— Gabriel Krawczyk

Nieszkodliwe kłamstwa i miarkowane sentymenty
— Gabriel Krawczyk

Bridget Jones i Tarantino
— Gabriel Krawczyk

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.