„Zimna wojna” wrze. „Zimna wojna” parzy. „Zimna wojna” rozpala zmysły i uśpione tęsknoty: za dawno niesłyszaną (nie tylko łemkowską) melodią, dzikim tańcem o świcie na barowej ladzie, pewnym typem kina, którego schyłek już niejednokrotnie głoszono. I w końcu – powiedzmy to wprost – za miłością, za namiętnością która zwala z nóg, do diabła!
W miłości jak na wojnie
[Paweł Pawlikowski „Zimna wojna” - recenzja]
„Zimna wojna” wrze. „Zimna wojna” parzy. „Zimna wojna” rozpala zmysły i uśpione tęsknoty: za dawno niesłyszaną (nie tylko łemkowską) melodią, dzikim tańcem o świcie na barowej ladzie, pewnym typem kina, którego schyłek już niejednokrotnie głoszono. I w końcu – powiedzmy to wprost – za miłością, za namiętnością która zwala z nóg, do diabła!
Paweł Pawlikowski
‹Zimna wojna›
EKSTRAKT: | 80% |
---|
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %  |
---|
Zaloguj, aby ocenić |
---|
|
Tytuł | Zimna wojna |
Dystrybutor | Kino Świat |
Data premiery | 8 czerwca 2018 |
Reżyseria | Paweł Pawlikowski |
Zdjęcia | Łukasz Żal |
Scenariusz | Paweł Pawlikowski, Janusz Głowacki |
Obsada | Joanna Kulig, Tomasz Kot, Borys Szyc, Agata Kulesza, Cédric Kahn, Jeanne Balibar, Adam Wronowicz, Adam Ferency |
Rok produkcji | 2018 |
Kraj produkcji | Francja, Polska, Wielka Brytania |
WWW | Polska strona |
Zobacz w | Kulturowskazie |
Wyszukaj w | Skąpiec.pl |
Wyszukaj w | Amazon.co.uk |
Tak jak żyjący na emigracji muzyk Wiktor transponuje znane melodie Mazurek (vel zespołu Mazowsze), aby uczynić je zrozumiałymi we Francji, tak zdobywca Oscara za „Idę” pożycza to, co najlepsze z nadwiślańskiej ikonografii w celu stworzenia filmu już w iście europejskim stylu. Będąc twórcą transnarodowym, który od czternastego roku życia mieszka poza granicami Polski, Paweł Pawlikowski potrafi spojrzeć na kulturę rodaków okiem cudzoziemca i wydobyć z niej unikatowy koloryt lokalny (i, paradoksalnie, nie potrzebuje do tego całej feerii barw – wystarczą dwie podstawowe plus odrobina pięknego, rozproszonego światła). Najpierw udało mu się oczarować w ten sposób Cannes, teraz przyszła kolej mas, czyli nas. Bo wydawałoby się, że nie można zawrzeć clou ludzkiej egzystencji w zaledwie 85 minutach, i to za pomocą wcale nieśpiesznych, perfekcyjnie skomponowanych kadrów i narracji naszpikowanej elipsami. A jakoś na wszystko znalazło się w tej miłosnej czarnej balladzie miejsce: na alternatywną lekcję powojennej historii, krajoznawczą eskapadę po Europie śladem zespołu ludowego, na szał uniesień między charakterną femme fatale Ingrid Berg… przepraszam, Joanną Kulig, a Humphreyem Bog… przepraszam, Tomaszem Kotem (liczyłam ilość dreszczy, wywołanych kombinacją ich spojrzeń, jazzujących saksofonów a’la wczesny Komeda i nieskazitelnych ujęć Łukasza Żala – było ich co najmniej kilkanaście).
Mój znajomy powiedział kiedyś, że najpiękniejsze miłości to te, których nie było. Być może – jeśli spojrzy się na melodramatyczne losy Zuli i Wiktora, którzy z jednej strony funkcjonują jako postaci uwikłane w dramat stalinizmu, a z drugiej jako więźniowie swoich własnych, dionizyjskich namiętności, nad którymi rozum sprawuje tylko pozorną kontrolę. To bohaterowie tragiczni, nieszczęśliwi spadkobiercy amour fou spod gwiazdy Tristana i Izoldy lub protagonistów filmu noir. Twórca „Lata miłości” korzysta ze sprawdzonych zaklęć, aby odnowić pojęcie magii kina, ale w iście oldschoolowym stylu, przywodzącym na myśl realizm poetycki, estetykę Orsona Wellesa czy najlepsze dokonania polskiej szkoły filmowej. Jakby chciał w ten sposób powiedzieć: tak naprawdę, najmilsi widzowie, nie potrzebujecie aż tylu strzałów, superbohaterów, pościgów – bo czy podobne triki nie są wyłącznie wizualną atrapą, pod którą kryje się potrzeba prawdziwych, banalnie prostych (albo przeciwnie – tak bardzo trudnych) emocji? Wieść głosi, że na wojnie i w miłości nie ma reguł. Skoro tak, to Pawlikowski jest strategiem, który starciami tego siejącego spustoszenie, miłosnego żywiołu potrafi pokierować z zimną krwią, ale czułym okiem. Przynajmniej na ekranie.
Świat widziany przez jego czarne okulary, z którymi reżyser się chyba nigdy nie rozstaje, jest jak powracająca co chwilę echem ludowa piosenka w wykonaniu bohaterki granej przez Joannę Kulig (swoją drogą, reżyser wykorzystał jej talent wokalny już w „Kobiecie z piątej dzielnicy”). To rzeczywistość trochę elegancka, trochę retro, trochę nostalgiczna, ale zdecydowanie arcyromantyczna, której siła leży w pauzach i niedopowiedzeniach. „A ja chłopca łap za szyję, będę kochać póki żyję” brzmi w tym kontekście jak motto, którym można by opatrzyć całość dramatu.
Bo przecież schemat fabularny brzmi dziwnie znajomo: On, ona. Spotykają się. Chcą się. Nie chcą się. On kocha – ona nie. Krążą wokół siebie jak zagubione ćmy wokół płomienia, nie mogąc żyć ani razem, ani osobno. No i jest jeszcze ten trzeci, filister Szyc (równie genialny!), z którym przecież jej tak bezpiecznie, tak wygodnie. Tło tej melancholijnej sagi również jest nie bez znaczenia: nieokiełznany jazz przeplatany aranżacjami ludowych szlagierów Marcina Maseckiego, klub nocny L’Eclipse w pocztówkowym Paryżu, niedookreślone miejsca gdzieś w Polsce, Jugosławii, Rosji. Wszystko to, aby drogi Zuli i Wiktora w końcu zbiegły się na (sic!) rozdrożu – dokładnie tym samym, na którym stanęła kilka lat temu Ida, kiedy przyszło jej wybierać między klasztorem a życiem pełnym doczesnych uciech. Jak tak dalej pójdzie, będzie to najsłynniejsze skrzyżowanie w Polsce, a wbita tam w ziemię tabliczka z nazwiskiem Pawlikowskiego upamiętni zarówno miłość jego rodziców, którym twórca dedykował film, jak i wybitne dokonania polskiego kina współczesnego. Można spekulować, w którą stronę poszła wtedy Ida, jednak w przypadku bohaterów „Zimnej wojny” sprawa jest już jasna. I choć niektórzy pewnie zarzucą reżyserowi poruszanie się w bezpiecznym kręgu konwencji i stereotypów, to nie sądzę, by w tym wypadku miało to jakiekolwiek znaczenie – taki już przywilej kina gatunkowego, i to z założenia klasycznego. Pawlikowski tworzy obraz sentymentalny, dramatyczny, niedzisiejszy – a przy tym po prostu dojmująco piękny. „Żeby z czegoś takiego zrobić coś… takiego! Dziękuję wam!” mówi bohater grany przez Szyca po wysłuchaniu jednego z koncertów Mazurek i tak to tu zostawię.
