Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 27 marca 2023
w Esensji w Esensjopedii

Andriej Smirnow
‹Francuz›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułFrancuz
Tytuł oryginalnyФранцуз
ReżyseriaAndriej Smirnow
ZdjęciaJurij Szajgardanow
Scenariusz
ObsadaAnton Rival, Jewgienija Obrazcowa, Jewgienij Tkaczuk, Aleksandr Bałujew, Nina Drobyszewa, Natalia Tieniakowa, Roman Madianow, Michaił Jefremow, Lucie Aron, Jérémie Duvall, Aleksandr Anisimow, Wiera Łaszkowa
MuzykaDmitrij Szostakowicz
Rok produkcji2019
Kraj produkcjiRosja
Czas trwania128 min
Gatunekdramat
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

East Side Story: Jak wyleczyć się z miłości do komunizmu
[Andriej Smirnow „Francuz” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Najnowsze dzieło Andrieja Smirnowa to przede wszystkim hołd oddany rosyjskim dysydentom i twórcom samizdatu z czasów Związku Radzieckiego. To pochwała walki o wolność w czasach pogardy i zniewolenia. Nie dziwi więc, że „Francuz” – to tytuł filmu – powstał bez pomocy państwa, a w dużej części sfinansowali go oligarchowie skonfliktowani z Kremlem, jak Roman Abramowicz czy Anatolij Czubajs.

Sebastian Chosiński

East Side Story: Jak wyleczyć się z miłości do komunizmu
[Andriej Smirnow „Francuz” - recenzja]

Najnowsze dzieło Andrieja Smirnowa to przede wszystkim hołd oddany rosyjskim dysydentom i twórcom samizdatu z czasów Związku Radzieckiego. To pochwała walki o wolność w czasach pogardy i zniewolenia. Nie dziwi więc, że „Francuz” – to tytuł filmu – powstał bez pomocy państwa, a w dużej części sfinansowali go oligarchowie skonfliktowani z Kremlem, jak Roman Abramowicz czy Anatolij Czubajs.

Andriej Smirnow
‹Francuz›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułFrancuz
Tytuł oryginalnyФранцуз
ReżyseriaAndriej Smirnow
ZdjęciaJurij Szajgardanow
Scenariusz
ObsadaAnton Rival, Jewgienija Obrazcowa, Jewgienij Tkaczuk, Aleksandr Bałujew, Nina Drobyszewa, Natalia Tieniakowa, Roman Madianow, Michaił Jefremow, Lucie Aron, Jérémie Duvall, Aleksandr Anisimow, Wiera Łaszkowa
MuzykaDmitrij Szostakowicz
Rok produkcji2019
Kraj produkcjiRosja
Czas trwania128 min
Gatunekdramat
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Andriej Siergiejewicz Smirnow jest już w takim wieku (niedługo skończy osiemdziesiąt lat) i ma taką pozycję w świecie artystycznym, że nie musi oglądać się na państwowe dotacje. Nie musi też powściągać swojego politycznego temperamentu; tym samym może mówić wprost, co go trapi i męczy. Choć oczywiście jako wybitny człowiek filmu unika dosłowności, a dla swych poglądów szuka najczęściej historycznych paraleli. Tak przynajmniej uczynił w przypadku „Francuza”. Smirnow to ceniony nie tylko w Rosji, ale na całym świecie scenarzysta i reżyser („Dworzec Białoruski”, „Żyła sobie baba”), jak również wybitny aktor („Jak Witia Czesnok Liochę Sztyra do domu opieki wiózł”, „Elena”). Do pracy nad „Francuzem” przystąpił jeszcze w 2012 roku; to wtedy stworzył pierwszą wersję tekstu, który miał stać się podstawą fabuły. Co najistotniejsze, wykorzystał w niej własne wspomnienia i doświadczenia z czasów, kiedy był studentem wydziału reżyserskiego Wszechzwiązkowego Państwowego Instytutu Kinematografii (WGIK). Na ekranie – w pewnym sensie – „ukrył” się pod postacią Walerija Uspienskiego.
Kluczem do zrozumienia tego, po co powstał „Francuz” jest dedykacja pojawiająca się tuż przed napisami końcowymi filmu. Pojawia się w niej nazwisko Aleksandra Ginzburga (1936-2002) – legendarnego dziennikarza, dysydenta, obrońcy praw człowieka, niezależnego wydawcy, który z powodu swoich poglądów represjonowany był przez KGB. Ginzburga trzykrotnie skazano i osadzono w więzieniu, wreszcie w 1979 roku pozwolono mu wyjechać na Zachód. Nie dlatego, że chciał, bo znudziła mu się ojczyzna, po prostu wymieniono go na sowieckich szpiegów złapanych w Stanach Zjednoczonych. Zasłynął wydawanym w samizdacie w latach 1959-1960 czasopismem poetyckim „Sintaksis”, w którym swoje wiersze drukowali będący wówczas jeszcze na cenzurowanym przyszli twórcy tak zwanego pokolenia „sześćdziesiętników”, jak Bułat Okudżawa, Biełła Achmadulina, Josif Brodski, Gienrich Sapgir, Aleksandr Aronow czy Nikołak Głazkow. To, mówiąc symbolicznie, za nich Ginzburg po raz pierwszy trafił – na dwa lata – za kratki, a mówiąc precyzyjniej do łagru w osławionej Republice Komi.
By opowiedzieć tę historię, Andriej Siergiejewicz wykorzystuje jednak szerszy plan historyczny. Stąd pojawienie się postaci tytułowego Francuza, czyli Pierre’a Duranda, syna uciekinierki ze Związku Radzieckiego, który po latach przyjeżdża do ojczyzny swojej matki. Prace nad filmem nabrały rozpędu dopiero w 2014 roku, ale do jego premiery kinowej i tak musiało minąć jeszcze kilka lat. Po raz pierwszy dzieło Smirnowa można było oficjalnie zobaczyć dopiero 31 października ubiegłego roku. Jego akcję reżyser umieścił w latach 1957-1958, a więc zaledwie rok po słynnym XX Zjeździe Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego, podczas którego nowy sekretarz generalny Nikita Chruszczow potępił „kult jednostki” Stalina. Tym samym zapoczątkował polityczną „Odwilż”. Kraj Rad otworzył się – oczywiście w sposób ograniczony – na świat, zaczął chętnie przyjmować na studia młodzież z krajów zachodnich, pod warunkiem jednak, że w jakimś stopniu podzielała ona polityczne poglądy dawnych bolszewików. A o to nie było trudno – marksizm (i jego pochodne) cieszył się wtedy sporą popularnością wśród włoskich czy francuskich dwudziesto- bądź trzydziestolatków.
Takim właśnie człowiekiem jest Pierre Durand i jego paryscy przyjaciele Nicole i Jean-Marie. Siedząc nad brzegiem Sekwany i popijając drogie wino kupione za pieniądze rodziców-burżujów, dywagują na temat niesprawiedliwości społecznej i wyższości komunizmu nad kapitalizmem. Ich drogi zaraz się rozejdą. Jean-Marie dostał właśnie powołanie do wojska i wyjeżdża do Algierii, Pierre rusza w zupełnie innym kierunku – otrzymał zgodę na roczne studia na Uniwersytecie Moskiewskim. Ma badać dzieje rosyjskiego baletu. Na miejscu poznaje studenta szkoły filmowej Walerija Uspienskiego, który staje się jego nieoficjalnym przewodnikiem; to on wprowadza go za kulisy Teatru Bolszoj i zaznajamia z primabaleriną Kirą Gałkiną. Tym sposobem młody Francuz o rosyjskich korzeniach poznaje środowisko moskiewskich intelektualistów – ludzi otwartych na świat, marzących o wolności, którzy, mimo zadekretowanej przez Chruszczowa „Odwilży”, nie mają wielkich złudzeń co do tego, że da się budować „socjalizm z ludzką twarzą”.
Pierre po przybyciu do Moskwy szybko przekonuje się, jak mylne były jego dotychczasowe wyobrażenia o Związku Radzieckim. Przekonuje się o tym słuchając Kiry, Walerija, a zwłaszcza jego ojca Władimira, ciężko rannego pod Stalingradem weterana wojennego, którego po wojnie skazano na dziesięć lat ciężkiego łagru. Za co? Profilaktycznie. Bo gdyby naprawdę był jakiś powód do skazania, to by go od razu rozstrzelano… Moskiewska eskapada Duranda ma też jednak swoje drugie dno. Pierre przyjechał do kraju przodków, aby odnaleźć swojego prawdziwego ojca, byłego carskiego oficera hrabiego Aleksieja Tatiszczewa, który w ramach Wielkiej Czystki został aresztowany i zesłany do Kazachstanu. Chłopak nie wie nawet, czy mężczyzna jeszcze żyje – stara się więc odnaleźć jego ślad, rozmawiając z jego dawnymi znajomymi. Co oczywiście nie uchodzi uwagi kagiebistów. Wezwany przez oficera Czuchnowskiego, Pierre zostaje postawiony przed moralnym dylematem – „czekista” oferuje mu pomoc w odnalezieniu Tatiszczewa, ale w zamian za regularne raporty na temat działań innych francuskich studentów Uniwersytetu Moskiewskiego.
By odpowiednio nakreślić realia epoki, Smirnow zdecydował się nakręcić film czarno-biały. Zabieg ten należy uznać za udany. Inna sprawa, że brak kolorów oddaje nastrój czasów – wszechobecnej szarzyzny i niewiary w to, że w kraju może być lepiej. Od śmierci Stalina i Ławrientija Berii minęły przecież dopiero cztery lata, stalinizm oficjalnie potępiono dopiero rok temu, ale staliniści wcale nie zniknęli z życia politycznego, społecznego i kulturalnego. KGB zachowało swoje wpływy, a inwigilacja społeczeństwa, o czym Pierre parokrotnie przekonuje się na własnej skórze, wcale nie zelżała. W tym kontekście „Francuz” staje się filmem, który należy rozpatrywać na dwóch płaszczyznach. Z jednej strony jest to dzieło demaskatorskie, pokazujące po raz kolejny – pierwsze były bowiem świadectwa literackie, takie jak powieści Arthura Koestlera („Ciemność w południe”, 1940) czy George’a Orwella („Folwark zwierzęcy”, 1945; „Rok 1984”, 1949) – rozczarowanie komunizmem. Z drugiej jawi się jako nostalgiczna opowieść (poznawana w retrospekcjach) o dawno minionym świecie sprzed rewolucji październikowej – świecie, któremu daleko było od ideału, ale w którym ludzie nie trafiali „profilaktycznie” na dziesięć lat do łagru, z którego wracali, będąc psychicznymi i fizycznymi wrakami.
Można też odczytywać obraz Andrieja Siergiejewicza przez pryzmat Rosji współczesnej, która wciąż nie potrafi (i nie chce) uporać się ze swoją komunistyczną przeszłością, w której ludzie pokroju Walerija Uspienskiego wciąż muszą liczyć się z ewentualnymi szykanami. Swoją drogą, w finale to on wyrasta na najważniejszą postać dramatu. On właśnie, trochę naiwny i narwany, staje się głównym nośnikiem idei wolnościowych. W roli tej Smirnow obsadził Jewgienija Tkaczuka („Van Goghi”, „Brudnopis”, „Dziewiąta”); jego doświadczonego przez los i komunistów ojca zagrał natomiast Michaił Jefremow („Na dnie”, „Blockbuster”), który przed paroma dniami stał się antybohaterem rosyjskich mediów. Ten lubiany i ceniony aktor w poniedziałek 8 czerwca w centrum Moskwy, będąc pod wpływem alkoholu, spowodował wypadek ze skutkiem śmiertelnym i trafił do aresztu. Jaki będzie jego dalszy los – trudno przewidzieć, ale wielce prawdopodobnym jest, że nie uniknie długiej odsiadki.
W Pierre’a wcielił się natomiast Francuz Anton Rival, który naukę zawodu zaczynał nad Sekwaną i Loarą, dokończył jednak w Rosji (sześć lat temu zdobył dyplom szkoły aktorskiej przy Moskiewskim Akademickim Teatrze Artystycznym). Zagrał w kilku serialach, próbował też sił jako reżyser krótkometrażówek („Friendzone”, 2015; „Gwiezdne wojny – Część 0: Prehistoria Jedi”, 2015; „Wodospad”, 2018). Baletnica Kira Gałkina ma z kolei twarz prawdziwej primabaleriny. Jewgienija Obrazcowa jest bowiem absolwentką petersburskiej Akademii Baletu Rosyjskiego, przez dziesięć lat tańczyła w Teatrze Maryjskim, od 2012 roku podziwiać mogą ją bywalcy Teatru Bolszoj. Występ we „Francuzie” to jej debiut filmowy. W rolach drugoplanowych zobaczyć możemy natomiast między innymi: Aleksandra Bałujewa („Dwie kobiety”, „Ślad tygrysa”) jako hrabiego Tatiszczewa, Romana Madianowa („Wurdałaki”, „Byli sobie”) jako kagiebistę Czuchnowskiego oraz – w roli sióstr Obriezcowych, mających za sobą łagrowe doświadczenia – Ninę Drobyszewą („Czyste niebo”) i Natalię Tieniakową („Miłość i gołębie”).
Na osobne wspomnienie zasługuje Wiera Łaszkowa (rocznik 1944), która nie jest zawodową aktorką, a którą Smirnow mimo to obsadził w roli Anny Fiodorowny, zastępczyni dyrektora domu kultury w Peresławiu. Czym sobie na to zasłużyła? Łaszkowa była przed laty bliską współpracownicą Aleksandra Ginzburga, jego maszynistką – przepisywała zbierane przez dziennikarza materiały, jak chociażby akta sprawy pisarzy Andrieja Siniawskiego (1925-1997) i Julija Daniela (1925-1988), którzy za publikowanie swoich dzieł pod pseudonimami literackimi w prasie zachodniej stanęli przed radzieckim sądem i skazani zostali na więzienie (w 1966 roku). To właśnie takim ludziom jak ona Andriej Siergiejewicz dedykował „Francuza”. Za wysmakowane czarno-białe zdjęcia odpowiadał doświadczony operator Jurij Szajgardanow („Riorita”), który stał u boku Smirnowa już przy „Żyła sobie baba”. W ścieżce dźwiękowej znalazły się różne kompozycje – muzyka rozrywkowa z epoki (w tym jazz), ale także utwory Dmitrija Szostakowicza, jednego z najwybitniejszych rosyjskich twórców muzyki klasycznej.
„Francuz” nie jest szczególnym ewenementem; wcześniej też przecież powstawały w Rosji dramaty o niełatwym życiu intelektualistów w Kraju Rad. Wystarczy wspomnieć poświęcony Josifowi Brodskiemu film „Półtora pokoju, czyli Sentymentalna podróż do ojczyzny” (2008), oparty na nowelach Siergieja Dowłatowa „Koniec pięknej epoki” (2015) czy też biograficzny – zrealizowany przy udziale polskich (ko)producentów – „Dowłatow” (2018). Ale to ciągle za mało!
koniec
14 czerwca 2020

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Sprawa prywatna: Odc. 8. Mroczne echo przeszłości
Marcin Mroziuk

27 III 2023

Po tym, jak wychodzi na jaw, że zabójca fleur-de-lis pierwszą kobietę zabił przed trzydziestu laty w Ourense, oczywiście konieczne jest podążenie przez Marinę tym nowym tropem. Co istotne, w odcinku tym nie tylko poznajemy rozwiązanie tej zagadki kryminalnej, ale możemy też liczyć na sporo emocji w związku z działaniami głównej bohaterki.

więcej »

East Side Story: Ból fantomowy
Sebastian Chosiński

26 III 2023

To, jak do tej pory, jedyny taki film w dorobku Akana Satajewa – współczesny thriller psychologiczny, któremu blisko do inspiracji dokonaniami Kanadyjczyka Denisa Villeneuve’a. „Samotna” (względnie „Ona”) to historia kobiety, która próbuje poradzić sobie z traumą. A wszystko to sfilmowane zostało w futurystycznie wyglądającym centrum Astany.

więcej »

The Last of Us: Odc. 8. Żeby żyć, trzeba jeść
Marcin Mroziuk

24 III 2023

Trzeba przyznać, że ten odcinek – w odróżnieniu od poprzedniego – wreszcie dostarcza widzom atrakcji, na jakie czekają. Para głównych bohaterów musi bowiem przetrwać nie tylko borykając się z chorobą Joela i niedoborem jedzenia, ale także stawić czoła grupie naprawdę groźnych ludzi.

więcej »

Polecamy

Dekoracje waść niszczysz!

Z filmu wyjęte:

Dekoracje waść niszczysz!
— Jarosław Loretz

Ten człowiek jeszcze oddycha!
— Jarosław Loretz

Dama przed podróżą
— Jarosław Loretz

Dama w podróży
— Jarosław Loretz

Wymarzony kochanek
— Jarosław Loretz

Spaleni słońcem
— Jarosław Loretz

Dymek w lesie
— Jarosław Loretz

Beczka bezpieczeństwa
— Jarosław Loretz

Pomsta na ufokach
— Jarosław Loretz

Zupa jednak wyszła za słona
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Z tego cyklu

Ból fantomowy
— Sebastian Chosiński

„Złota Viagra” na męską niedoskonałość
— Sebastian Chosiński

Na granicy światów
— Sebastian Chosiński

Na przekór, za wszelką cenę
— Sebastian Chosiński

Miłość, zdrada, wyrzuty sumienia
— Sebastian Chosiński

Wszystkie drogi prowadzą do Karatasu
— Sebastian Chosiński

Mroczna epifania
— Sebastian Chosiński

Cena miłości i cena szczęścia
— Sebastian Chosiński

Aida w Ałmatach
— Sebastian Chosiński

Lew i lis stepowy
— Sebastian Chosiński

Tegoż twórcy

Klasyka kina radzieckiego: Miłość ze śmiercią w oczach
— Sebastian Chosiński

Co nam w kinie gra: Żyła sobie baba
— Sebastian Chosiński

Przegrani bohaterowie zwycięskiej wojny
— Sebastian Chosiński

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.