Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 22 września 2023
w Esensji w Esensjopedii

Tułegen Bajtukenow
‹Satasz›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułSatasz
Tytuł oryginalnyСаташ
ReżyseriaTułegen Bajtukenow
ZdjęciaAleksandr Rubanow
Scenariusz
ObsadaAkyłchan Ałmasow, Czingiz Kapin, Erżan Nusipakynow, Dina Tasbołatowa, Erkebułan Tasynow, Marat Inerbajew, Ałdabek Szałbajew, Anar Kajyrbekowa, Selim Bałgazin, Boranbaj Achanow, Miras Isajew, Żekis Bajgubekow, Nurłan Żumagali, Rauan Auganbajew
MuzykaIlja Garijew
Rok produkcji2018
Kraj produkcjiKazachstan
Czas trwania91 min
Gatunekdramat, sensacja, western
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup

East Side Story: Jeden przeciwko bandzie
[Tułegen Bajtukenow „Satasz” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
Nawet najbardziej przemyślany plan złodziejski może posypać się przez przypadek. Wystarczy, że jadąca przez step ciężarówka odmówi posłuszeństwa. By ją naprawić, trzeba dostać się do osady, wezwać telefonicznie wsparcie, zapewnić sobie na kilka dni dach nad głową. I zmusić mieszkańców, aby nikogo nie powiadomili o tym, co się u nich dzieje. Taki jest punkt wyjścia sensacyjnego easternu „Satasz” Kazacha Tułegena Bajtukenowa.

Sebastian Chosiński

East Side Story: Jeden przeciwko bandzie
[Tułegen Bajtukenow „Satasz” - recenzja]

Nawet najbardziej przemyślany plan złodziejski może posypać się przez przypadek. Wystarczy, że jadąca przez step ciężarówka odmówi posłuszeństwa. By ją naprawić, trzeba dostać się do osady, wezwać telefonicznie wsparcie, zapewnić sobie na kilka dni dach nad głową. I zmusić mieszkańców, aby nikogo nie powiadomili o tym, co się u nich dzieje. Taki jest punkt wyjścia sensacyjnego easternu „Satasz” Kazacha Tułegena Bajtukenowa.

Tułegen Bajtukenow
‹Satasz›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułSatasz
Tytuł oryginalnyСаташ
ReżyseriaTułegen Bajtukenow
ZdjęciaAleksandr Rubanow
Scenariusz
ObsadaAkyłchan Ałmasow, Czingiz Kapin, Erżan Nusipakynow, Dina Tasbołatowa, Erkebułan Tasynow, Marat Inerbajew, Ałdabek Szałbajew, Anar Kajyrbekowa, Selim Bałgazin, Boranbaj Achanow, Miras Isajew, Żekis Bajgubekow, Nurłan Żumagali, Rauan Auganbajew
MuzykaIlja Garijew
Rok produkcji2018
Kraj produkcjiKazachstan
Czas trwania91 min
Gatunekdramat, sensacja, western
Zobacz w
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj wAmazon.co.uk
Wyszukaj / Kup
Czy to przypadek, że w czasach Związku Radzieckiego to właśnie w republikach środkowoazjatyckich (w Kazachstanie, Tadżykistanie czy Uzbekistanie) kręcono najwięcej filmów odwołujących się do stylistyki opowieści z Dzikiego Zachodu? Tak zwane easterny nierzadko wywoływały uśmiech politowania (często zresztą niesłusznie), lecz nie zmienia to faktu, że cieszyły się ogromną popularnością. Zwłaszcza w państwie, którego mieszkańcy nie mogli – z przyczyn politycznych – poznać klasyki amerykańskiego westernu (ani nawet jego europejskiej odmiany spaghetti). Easterny sowieckie najczęściej były jednocześnie filmami historyczno-rewolucyjnymi; ich tematyka ograniczała się do walki z kontrrewolucyjnymi basmaczami, rzadko też wykraczała czasowo poza lata 20. XX wieku. W komunistycznym Kazachstanie powstały wówczas między innymi takie obrazy, jak arcypopularny „Koniec atamana” (1970) Szakena Ajmanowa, „Szary okrutnik” (1973) Tołomusza Okiejewa, „Ekspres transsyberyjski” (1977) Eldora Urazbajewa oraz „Krew i pot” (1978) Azerbajżana Mambetowa i Jurija Mastiugina.
Gdy dzisiaj twórcy filmowi z tego stepowego kraju wykorzystują kostium easternu (a czynią to wciąż nader chętnie), robią to głównie po to, aby opowiadać o walce samotnych i sprawiedliwych policjantów z przestępczością zorganizowaną. Tak było w przypadku kilku filmów Adilchana Jerżanowa (vide „Ciemny, ciemny typ”, 2019; „Szturm”, 2021; przede wszystkim „Goliat”, 2022), jak również „Grabieży” (2017) Bołata Kałymbetowa. Tą samą drogą postanowił podążyć Tułegen Bajtukenow, kręcąc przed pięcioma laty „Satasza”, którego premiera w Kazachstanie miała miejsce 1 listopada 2018 roku (trzy tygodnie wcześniej dzieło Kazacha zaprezentowano podczas Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Warszawie).
Bajtukenow urodził się w Ałma-Acie w 1979 roku; jest absolwentem Narodowego Kazachstańskiego Uniwersytetu Pedagogicznego (wydział filologii rosyjskiej). Po studiach został dziennikarzem i krytykiem filmowym; w pewnym momencie swojej kariery uznał jednak, że może warto byłoby samemu nakręcić jakiś obraz. W pełnym metrażu zadebiutował w 2011 roku komedią superbohaterską – zrealizowaną do spółki z Timurem Kasymżanowem – „Super Bacha” (to imię jednego z bohaterów). Na kolejne jego dzieło trzeba było czekać siedem lat – i był to właśnie „Satasz”. Po jego premierze skupił się natomiast głównie na pracy producenckiej; w tym zakresie miał swój współudział w powstaniu przynajmniej dwóch filmów Jerżanowa – „Ciemnego, ciemnego typa” oraz „Żółtego kota” (2020). Czy sam jeszcze kiedyś wróci za kamerę w roli reżysera – zapewne nie oprze się tej pokusie, aczkolwiek trudno liczyć na to, aby jeszcze kiedykolwiek okazał się autorem tak płodnym, jak wspomniany Adilchan Jerżanow czy niedawny jeszcze szef „Kazachfilmu” Akan Satajew.
Tytuł dzieła Tułegena Bajtukenowa to imię głównego bohatera dramatu – policjanta Satasza Daukenbajewa (wciela się w niego Akyłchan Ałmasow, który kilka lat później zagrał we wstrząsającym „Płaczu Wielkiego Stepu”). Pełni on służbę w zapomnianym przez boga stepowym aule, gdzie tropi przede wszystkim drobnych złodziei bądź koniokradów. Film zaczyna się właśnie od takiej sceny, kiedy to Satasz łapie jednego z takich przestępców – sprawiającego wrażenie upośledzonego umysłowo Amana (Marat Inerbajew); drugi, niestety, ucieka. Stróż prawa zabiera go ze sobą i zamyka w murowanej szopce, po czym z mieszkania starca Kanysza (Ałdabek Szałbajew), który jako jedyny dysponuje w osadzie telefonem stacjonarnym, dzwoni do swoich przełożonych w mieście rejonowym. Zapowiada, że dostarczy im samodzielnie złodzieja koni, ma tam bowiem do załatwienia jeszcze jedną sprawę – musi kupić lekarstwa dla swojej żony Ajny (Dina Tasbołatowa).
Zaniepokojony całą sytuacją jest jednak Kanysz, który ostrzega Daukenbajewa. Policjant jest zasadniczy, nie przymyka oka na dziejące się wokół zło, na popełniane – często z biedy – przestępstwa. Okoliczni mieszkańcy nie przepadają za nim z tego powodu; poza tym on jest sam – gdyby ktoś chciał się na nim zemścić, nie miałby z tym większego problemu. Ale starzec nie wie o najważniejszym. Siedem lat wcześniej podczas służby zginął podczas strzelaniny z bandytami ojciec Satasza. Uhonorowano go za to pośmiertnie. Ale czy słusznie? Daukenbajew i Danaguł (w tej roli Anar Kajyrbekowa), wdowa po drugim zabitym w tamtym wydarzeniu ochroniarzu fabryki, znają prawdę i wiedzą, że nie wszystko wyglądało tak, jak to przedstawiono później. Chcąc zamieść sprawę pod dywan, szefostwo kombinatu i policja wolały uczynić z zabitych bohaterów; przynajmniej sprawa stała się jasna i nikt nie zadawał zbędnych pytań. Ale Satasz wciąż nosi na swoim sumieniu brzemię ojca – chce zmyć jego hańbę.
I właśnie teraz nadarza się okazja. Z okolicznej fabryki młody inżynier Dastan (Czingiz Kapin, znany z „Samotnej”) wykrada cenny towar, warty przynajmniej milion dolarów napromieniowany uranem złoty piasek. Planował to przez długich pięć lat, traktując z jednej strony jako odwet na społeczeństwie za to, że musiał wychowywać się wraz ze swoim bratem Malikiem (Erkebułan Tasynow) w domu dziecka, z drugiej – jako zabezpieczenie beztroskiej przyszłości gdzieś z dala od Kazachstanu, nad brzegiem oceanu. Dastan dogadał się już z kupcami, trzeba jedynie ładunek przewieźć przez step w uzgodnione miejsce. A że na stepie często zdarzają się napady, inżynier dogaduje się z lokalnym bandziorem Kajsarem (zagrał go Erżan Nusipakynow – patrz: „Starzec”), którego ludzie mają zapewnić im bezpieczeństwo. Nie wszystko jednak idzie tak, jak miało. Ciężarówka psuje się i trzeba ją naprawić; by jednak to zrobić, trzeba wypakować towar i wezwać pomoc, co może potrwać dwa, może nawet trzy dni.
Można ten czas przeczekać w położonym nieopodal aule. Dobrze się domyślacie – tym samym, w którym mieszka Satasz. Kiedy policjant dowiaduje się, że wieś została opanowana przez bezwzględnych bandytów (Kajsar nie ma najmniejszych obiekcji przed zabiciem niewygodnych dla siebie ludzi), nie ma zamiaru uciekać ani tym bardziej poddawać się im. Zaczyna z nimi nierówną walkę. Film Tułegena Bajtukenowa pod każdym więc względem przypomina klasyczny western: mamy w nim uczciwego stróża porządku, który podejmuje nierówną walkę z przestępcami panoszącymi się w jego rodzinnej osadzie; mamy istotny wątek miłosny i tajemnicę z przeszłości, która kładzie się cieniem na głównym bohaterze. Mamy też step i konie. Tyle że wszystko to zostało przeniesione z XIX w końcówkę XX bądź początek XXI wieku (dokładny czas akcji trudno określić).
Lata mijają, a stylistyka westernu, jak się okazuje, wciąż jest dla wielu reżyserów atrakcyjna. Tradycje kinematografii kazachskiej (a szerzej: środkowoazjatyckiej) sprawiają, że miejscowi twórcy także dzisiaj chętnie sięgają po „opowieści z Dzikiego Wschodu”, czemu ewidentnie sprzyjają środowisko naturalne i problemy społeczne, z jakimi boryka się ten kraj. „Satasz” nie jest wprawdzie arcydziełem, ale zachowuje wszelkie prawidła gatunku, co sprawia, że wielbiciele mocnego kina gatunkowego przyjmą jego seans, jak sądzę, z ukontentowaniem. Do tego dochodzą świetne zdjęcia doświadczonego operatora Aleksandra Rubanowa (vide „Żegnaj, Gulsary!” oraz „Wilczy ślad”). Niby step to filmowy samograj, ale trzeba mimo wszystko mieć sporo wyczucia, aby go właściwie „ograć”. Rubanow wie, jak to robić intrygująco, jest więc nieocenionym wsparciem dla każdego reżysera, z którym współpracuje.
koniec
2 kwietnia 2023

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Fundacja: Sez. 1. odc. 9. Pionki na szachownicy przeznaczenia vel psychohistorii
Marcin Mroziuk

22 IX 2023

Chociaż z dużym zainteresowaniem obserwujemy, jak konflikt na Terminusie osiąga punkt kulminacyjny, to niestety w jego finałowej scenie otrzymujemy – niemal dosłownie – deus ex machina. Nic dziwnego, że na tym tle zdecydowanie lepiej wypada wątek rozgrywki między Świtem i Zmierzchem, która także wkracza w decydująca fazę.

więcej »

Klasyka kina radzieckiego: Gdy ofiarą pada gliniarz…
Sebastian Chosiński

20 IX 2023

W trzy lata po tym jak przeniósł na ekran powieść szwedzkiego prozaika Pera Wahlöö „Morderstwo na 31 piętrze”, estoński reżyser Peeter Urbla zabrał się za ekranizację kolejnego skandynawskiego kryminału. Tym razem padło na dzieło Karla Arnego Bloma, które w wersji filmowej otrzymało tytuł „Błędne koło”.

więcej »

Fundacja: Sez. 1. odc. 8. Poświęcenie niejedno ma imię
Marcin Mroziuk

18 IX 2023

Z jednej strony trudno nie podziwiać wysiłku i ryzyka podjętego przez imperatora, z drugiej zaś strony jego osobowość okazuje się naprawdę przerażająca. Sporo emocji dostarcza nam również obserwowanie burzliwej rozmowy Gaal Dornick i cyfrowej wersji Hariego Seldona, a także walki o przejęcie kontroli nad Niepokonanym.

więcej »

Polecamy

Peregrynacje wyssane z palca

Z filmu wyjęte:

Peregrynacje wyssane z palca
— Jarosław Loretz

Podróże międzygwiezdne de luxe
— Jarosław Loretz

E.T. wersja hard
— Jarosław Loretz

Ogrodowy nielot
— Jarosław Loretz

Mumii podejście drugie
— Jarosław Loretz

Mumia z gwiazd
— Jarosław Loretz

Pracownik idealny
— Jarosław Loretz

Niech się mury… drzewią?
— Jarosław Loretz

Interpol muzealny
— Jarosław Loretz

Gdy w domu brakło kombinerek
— Jarosław Loretz

Zobacz też

Z tego cyklu

Bohaterowie i zdrajcy
— Sebastian Chosiński

I nie opuszczę cię aż do… ostatniej kuli
— Sebastian Chosiński

Dopaść „Piechura”!
— Sebastian Chosiński

Po trupach do celu
— Sebastian Chosiński

Krócej nie musi znaczyć gorzej
— Sebastian Chosiński

Za więziennym murem
— Sebastian Chosiński

…i nie żyli długo i szczęśliwie
— Sebastian Chosiński

W sytuacji bez wyjścia
— Sebastian Chosiński

Uważaj, co piszesz i myślisz!
— Sebastian Chosiński

Znikająca panna młoda
— Sebastian Chosiński

Tegoż autora

Tu miejsce na labirynt…: Moment, którego nie da się zapomnieć
— Sebastian Chosiński

Klasyka kina radzieckiego: Gdy ofiarą pada gliniarz…
— Sebastian Chosiński

Grać obrazami, malować dźwiękami
— Sebastian Chosiński

Lamentacje nad losem ojców i synów
— Sebastian Chosiński

„Kobra” i inne zbrodnie: Stirlitz versus Hans Kloss
— Sebastian Chosiński

Non omnis moriar: W cieniu historycznego browaru
— Sebastian Chosiński

Wrzesień 2023
— Sebastian Chosiński, Paweł Ciołkiewicz, Piotr ‘Pi’ Gołębiewski, Marcin Knyszyński, Marcin Osuch

PRL w kryminale: Krwawe gody
— Sebastian Chosiński

Tu miejsce na labirynt…: Lodowa otchłań naszych snów
— Sebastian Chosiński

Klasyka kina radzieckiego: Generalska córka
— Sebastian Chosiński

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.