Dziewiętnasty wiek to dla prozy rosyjskiej najwspanialszy okres. To wtedy żyli i tworzyli – by sięgnąć tylko po największych – Aleksandr Puszkin, Michaił Lermontow, Lew Tołstoj, Fiodor Dostojewski, Iwan Turgieniew, Anton Czechow, Nikołaj Gogol. Do tego grona należy dodać również Konstantina Michajłowicza Staniukowicza. Choć w naszym kraju jego nazwisko znane jest zapewne jedynie najbardziej dociekliwym znawcom literatury, w Rosji cieszył się on – nie tylko jako prozaik, ale również poeta, dramaturg, eseista i felietonista – wielką popularnością i uznaniem. Urodził się w 1843 roku w Sewastopolu nad Morzem Czarnym; jego ojciec był admirałem, dowódcą portu i floty sewastopolskiej. Kiedy Kostia miał trzynaście lat, został wysłany do Petersburga jako kandydat do Korpusu Paziów, ale już po roku na prośbę ojca przeniesiono go do Morskiego Korpusu Kadeckiego. W marynarce wojennej służył krótko, bo tylko do 1864 roku; w tym czasie pływał na parowcach i żaglowcach po oceanach Spokojnych i Atlantyckim. Rozbrat z morzem doprowadził także do zerwania stosunków z ojcem, który nie mógł wybaczyć synowi podjętej przez niego decyzji. W efekcie Staniukowicz junior opuścił Petersburg i przeniósł się wsi Czaadajew w obwodzie włodzimierskim, gdzie został nauczycielem. Później przez lata pracował jako urzędnik transportu kolejowego i rzecznego w Kursku i Rostowie nad Donem. Publikować zaczął, mając szesnaście lat – najpierw wiersze, potem felietony, wreszcie opowiadania, nowele i powieści. Jako współredaktor czasopisma „Dieło” Konstantin Michajłowicz podpadł władzy carskiej, co zakończyło się jego aresztowaniem i zesłaniem na pięć lat do obwodu tomskiego na Syberii, skąd do europejskiej części Rosji powrócił w 1889 roku. Zaskoczeniem może być fakt, że dopiero znalazłszy się za Uralem zaczął pisać teksty o tematyce marynistycznej, której pozostał wierny już do końca swego życia. Jego najbardziej znane opowiadanie, właśnie „Pasażerka”, ukazało się pierwotnie na łamach pisma „Russkije wiedomosti” trzy lata po powrocie z zsyłki. Wielkim ciosem dla pisarza była śmierć w 1898 roku szesnastoletniego syna, również Konstantina, po której zresztą sam zaczął poważnie chorować. Lekarze skierowali go wówczas na leczenie na Krym; gdy nie przyniosło ono spodziewanych efektów, Staniukowicz wyjechał do Włoch – i tam też w maju 1903 roku zmarł w Neapolu. Sto lat później jego twórczość postanowił przypomnieć Stanisław Siergiejewicz Goworuchin, jeden z najbardziej zasłużonych dla radzieckiej i rosyjskiej kinematografii artystów.