Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
 Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 18 kwietnia 2021
w Esensji w Esensjopedii

Czar „Relaksu” #32: Słowo - zapewne - nie ostatnie

Esensja.pl
Esensja.pl
Sebastian Chosiński
1 2 »
Pięć lat to wcale nie taki kawał czasu, a jednak tyle wystarczyło, aby „Relax” zdobył nad wyraz liczne grono wiernych czytelników, a później również – status czasopisma kultowego. To na jego łamach publikowali swoje niezapomniane historie Grzegorz Rosiński, Jerzy Wróblewski i Janusz Christa. Tam narodziły się talenty Marka Szyszki i Stefana Weinfelda. Nawet przygody Orient-Mena Tadeusza Baranowskiego miały swoją premierę w „Relaksie”.

Sebastian Chosiński

Czar „Relaksu” #32: Słowo - zapewne - nie ostatnie

Pięć lat to wcale nie taki kawał czasu, a jednak tyle wystarczyło, aby „Relax” zdobył nad wyraz liczne grono wiernych czytelników, a później również – status czasopisma kultowego. To na jego łamach publikowali swoje niezapomniane historie Grzegorz Rosiński, Jerzy Wróblewski i Janusz Christa. Tam narodziły się talenty Marka Szyszki i Stefana Weinfelda. Nawet przygody Orient-Mena Tadeusza Baranowskiego miały swoją premierę w „Relaksie”.
Relax 1 - Spotkanie
Relax 1 - Spotkanie
Magazyn Opowieści Rysunkowych (choć ten przedtytuł pojawił się na okładce czasopisma dopiero przy okazji wydania czwartego numeru) „Relax” ukazywał się przez pięć lat – od lata 1976 do bliżej nieokreślonego miesiąca 1981 roku. Regularność publikacji pisma była odzwierciedleniem kłopotów, jakie przeżywała nie tylko poligrafia w czasach Polski Ludowej, ale wręcz całe państwo. W 1976 roku ukazał się jeden numer, w 1977 – dwanaście (2-13), w 1978 – dziesięć (14-23), w 1979 – trzy (24-26), w 1980 – również trzy (27-29), natomiast w 1981 roku – zaledwie dwa (30-31). Wydawcą „Relaksu” przez cały czas jego publikacji była Krajowa Agencja Wydawnicza. KAW powstała w 1974 roku jako część – istniejącej od stycznia 1973 roku – Robotniczej Spółdzielni Wydawniczej (RSW) „Prasa-Książka-Ruch”, która szybko stała się największym koncernem medialnym w ówczesnej Europie Środkowo-Wschodniej. Zajmował się on nie tylko kolportażem, ale przede wszystkim publikowaniem gazet, czasopism, kalendarzy, pocztówek, płyt i kaset magnetofonowych.
Relax 7 - Najdłuższa podróż
Relax 7 - Najdłuższa podróż
Najważniejsza w tym wszystkim jest chyba jednak informacja, że właścicielem RSW, a więc także KAW-u, była Polska Zjednoczona Partia Robotnicza. Co za tym idzie – wydawnictwo było zobligowane także do wypełniania zadań propagandowych, czyli publikacji wielu serii wydawniczych o charakterze jednoznacznie politycznym, prokomunistycznym, przedstawiającym wykładnię dziejów najnowszych Polski i jej sytuacji międzynarodowej z punktu widzenia władz kraju. Treści te przemycano również na łamy „Relaksu”.
KAW miała ambicje, aby – oprócz wydawnictw deficytowych (czytaj: czysto propagandowych) – publikować także takie, które będą zarabiać. A na czym można było zarobić w ciemno? Na tym, czego: po pierwsze – na rynku brakowało, po drugie – dawało możliwość „liźnięcia Zachodu”. Polska miała już swoje tradycje komiksowe.
Relax 18 - Pięć kroków wstecz
Relax 18 - Pięć kroków wstecz
Przed wojną wychodził (od 1935 roku) „Świat Przygód”, który został nawet reaktywowany po wojnie w 1947 roku jako „Nowy Świat Przygód”. Po dwóch latach pismo to połączono z harcerską gazetą „Na tropie”, w efekcie czego powstał – publikowany aż do 1993 roku – „Świat Młodych”. Poza tym wiele gazet codziennych umieszczało na swoich łamach paski komiksowe (wielkie zasługi położył na tym polu zwłaszcza gdański „Wieczór Wybrzeża”, który na długie lata użyczył swoich łamów Januszowi Chriście). Wciąż jednak brakowało magazynu typowo komiksowego, choć głód komiksu w Polsce był olbrzymi, o czym świadczyła nie tylko popularność gazet publikujących opowieści rysunkowe, ale przede wszystkim sprzedające się na pniu egzemplarze „Kapitana Klossa”, „Kapitana Żbika”, „Tytusa, Romka i A’Tomka”, „Kajka i Kokosza”, „Podziemnego frontu”, nawet fatalnych od strony graficznej „Czterech pancernych i psa”, a później jeszcze „Pilota śmigłowca”.
Relax 22 - Thorgal: Baaldowie
Relax 22 - Thorgal: Baaldowie
Redaktorem naczelnym gazety mianowano Henryka Kurtę – człowieka o szerokich zainteresowaniach, dużej wiedzy i co na pewno nie było bez znaczenia, znajomości kultury Zachodu. Kurta urodził się bowiem w 1935 roku w rodzinie polskich emigrantów we Francji (a dokładniej w Paryżu). Po przeprowadzce do kraju zajął się dziennikarstwem i publicystyką, w latach 1969-1973 kierował pismem „Widnokręgi”; wydał w tym czasie także kilka opracowań na temat współczesnej prasy (głównie francuskiej) oraz dwa tomy reportaży ze świata: „Québec, czyli co się stało z morgą śniegu” (1971) oraz „W cieniu Marianny” (1972). Po przejściu do pracy w KAW-ie zajmował się tłumaczeniami z języka francuskiego, nadzorował wydawanie „Relaksu” oraz serii popularnonaukowej „Wszystko o…”, do której zresztą także pisał (patrz tomiki: „Interpol”, 1976; „20 prezydentów Francji”, 1976; „Informacja”, 1977). Później był również autorem kryminałów („Largo con morte”, 1978; „Mors ultima ratio”, 1979) oraz powieści science fiction „Dzień Czerwonego Giganta” (1982) – wszystkie zostały opublikowane przez Krajową Agencję Wydawniczą.
Relax 25 - Rzeczpospolita gruzów
Relax 25 - Rzeczpospolita gruzów
Okazjonalnie pisał też scenariusze komiksów, które pojawiały się w „Relaksie”. Pod koniec lat 80. XX wieku Kurta wyjechał do Belgii, gdzie wydał między innymi w języku francuskim powieść sensacyjną (z gatunku political-fiction)„Operation GROM” (1989). Zmarł w Brukseli w 1993 roku. Osoba Henryka Kurty na pewno gwarantowała poziom, ale z drugiej strony nawet on musiał liczyć się z naciskami ze strony przełożonych, wymagającymi, aby pismo nie tylko dostarczało rozrywki młodym czytelnikom, ale również realizowało zadania partyjne.
W trzydziestu jeden numerach „Relaksu” ukazało się: dwanaście shortów, tzn. jedno- bądź dwuplanszowych opowieści (aż trzy różne zamieścił Janusz Christa, jeden trzyczęściowy był autorstwa Tadeusza Baranowskiego – „Orient Men”); trzydzieści dziewięć one-shotów, tzn. pojedynczych historii rysunkowych (co najmniej trzyplanszowych) – najwięcej z nich narysował Jerzy Wróblewski (11), a następnie Marek Szyszko (4), Grzegorz Rosiński (3) i Witold Parzydło (3); dwadzieścia jeden serii komiksowych, liczących nie mniej niż trzy pięcio- lub sześcioplanszowe odcinki – najwięcej narysował ponownie Jerzy Wróblewski (5: „Wywiadowca XX wieku”, „Vahanara”, „Czarna róża”,
Relax 31 - Lana w kosmosie - ostatnia plansza
Relax 31 - Lana w kosmosie - ostatnia plansza
„Ślad wiedzie w przeszłość”,„Centralny Okręg Przemysłowy), na dalszych miejscach znaleźli się: Janusz Christa (4: „Bajka dla dorosłych”, „Kajko i Kokosz”, „Tajemniczy rejs”, „Kurs na Półwysep Jork”), Grzegorz Rosiński (3: „Początki Państwa Polskiego”, „Najdłuższa podróż”, „Thorgal: Zdradzona czarodziejka”), Węgier Ernö Zorad (2: „Akcja Labirynt”, „Lana w kosmosie”),Marek Syszko (2: „Konus”, „Tajemnica kipu”), Węgier Imre Sebök („Biały Kieł”), Witold Parzydło („Opowieści nie z tej Ziemi”), Roczek („Bionik Jaga”), Orliński („Domicela wzywa pomocy”) i Zdzisław Wójcicki („Niezwykłe wakacje”). Jeśli chodzi o scenarzystów, najpłodniejszym był Janusz Christa (4 serie, 2 one-shoty, 3 shorty), Węgier Tibor Cs. Horvath (3 serie, 2 one-shoty), Stefan Weinfeld (2 serie, 3 one-shoty), Stanisław Majewski (4 one-shoty, 1 short), Andrzej Sawicki (2 serie), Maria Olszewska(-Wolańczyk) (3 one-shoty), Zakasz (2 one-shoty, 1 short), Henryk Kurta (2 one-shoty), Knab (2 one-shoty), Wacław Gluth-Nowowiejski (2 one-shoty).
Bibliografia komiksów i pasków zamieszczonych w „Relaksie”:
„Relax 1” (lato 1976) • Dziewięciu z nieba – Grzegorz Rosiński (rysunki), Stanisław Majewski (scenariusz, według własnej powieści) • Bajka dla dorosłych (1) dziewica Kumkala – Janusz Christa (rysunki, scenariusz) • Początki Państwa Polskiego (1) Poselstwo do Gniezna – Szymon Kobyliński (rysunki, scenariusz) • Spotkanie – Bogusław Polch (rysunki), Ryszard Siwanowicz (scenariusz) • O tym, jak górnik Maślok Śmierdzirobótka kramarzył ze Skarbnikiem – Bogusław Pawłowski (rysunki, scenariusz, według ballady ludowej Gustawa Morcinka) • Orient Men (1) – Tadeusz Baranowski (rysunki, scenariusz)
„Relax 2” (styczeń 1977) • Początki Państwa Polskiego (2) Do grodu Kraka – Szymon Kobyliński (rysunki), Leszek Moczulski (scenariusz) • Zamach (1) – Karol Saudek (rysunki), Jan Saudek (scenariusz) • Zaginiona załoga – Janusz Christa (rysunki, scenariusz) • Profesor Pechol – Szymon Kobyliński (rysunki, scenariusz) • Świątynia Słońca – Imre Sebök (rysunki), Tibor Cs. Horvath (scenariusz) • Orient Men (2) – Tadeusz Baranowski
„Relax 3” (luty 1977) • Początki Państwa Polskiego (3) Klęska Wikinga – Grzegorz Rosiński, Leszek Moczulski • Zamach (2, ostatni) – Karol Saudek, Jan Saudek • Ogień na sawannie – anonim • Orient Men (3, ostatni) – Tadeusz Baranowski
„Relax 4” (marzec 1977) • Początki Państwa Polskiego (4) Zasadzka – Grzegorz Rosiński, Leszek Moczulski • Bajka dla dorosłych (2) księżniczka Leda – Janusz Christa • Tajemnica głębin – Jerzy Wróblewski (rysunki), Henryk Kurta (scenariusz) • Kajko i Kokosz: Zamach na Milusia (1) – Janusz Christa (rysunki, scenariusz) • Dżdżownica – Janusz Christa (rysunki)
„Relax 5” (kwiecień 1977) • Początki Państwa Polskiego (5) Bolesławowe słupy – Grzegorz Rosiński, Leszek Moczulski • Piętnaście istnień – Karol Saudek (rysunki), Stanisław Majewski (scenariusz) • Prorok Daniel – Jerzy Wróblewski (rysunki), Stanisław Majewski (scenariusz) • Bajka dla dorosłych (3) księżna Izobelda i ogrodnik Rozariusz – Janusz Christa • Ja mam czas – Witold Parzydło (rysunki, scenariusz) • Pan Paparura i pies Aj – Janusz Christa (rysunki, scenariusz)
„Relax 6” (maj 1977) • Zdobyć most! – Jan Rocki (rysunki), Stanisław Majewski (scenariusz) • Akcja „Labirynt” (1) – Ernö Zorad (rysunki), Tibor Cs. Horvath (scenariusz, według powieści Aleksandra Nasibowa) • Bajka dla dorosłych (4) Kopciuch Wykidajło – Janusz Christa • Najdłuższa podróż (1) – Grzegorz Rosiński (rysunki), Rian Asars (Ryszard Siwanowicz + Andrzej Sawicki) (scenariusz)
1 2 »

Komentarze

23 I 2012   10:00:28

No łza się w oku zakręciła. Świetne opracowanie. Ja bardzo dziękuję.

26 I 2012   08:46:27

Świetna robota !!! Od wielu tygodni lekturę esensji rozpoczynałem od tego cyklu. Dziekuję i prosze o wiecej np cpodobny cykl o "Alfach"

15 VII 2014   23:04:03

"„Relax” ukazywał się przez pięć lat – od lata 1976 do bliżej nieokreślonego miesiąca 1981 roku."

Ten bliżej nieokreślony miesiąc wydania ostatniego numeru to październik 1981. Pamiętam do dziś jak kupiłem ten numer w kiosku. :)

16 VII 2014   13:22:31

Dziękuję za doprecyzowanie. Moja pamięć tak dokładnie tego nie zanotowała.

29 X 2014   16:22:05

super opracowanie dzięki-kurcze to były czasy codziennie pytałem o nowy numer relaxu w kiosku koło mojego bloku pani, która sprzedawała jak mnie widziala to chyba dostawała bialej gorączki

19 II 2021   16:19:21

Ten bliżej nieokreślony miesiąc ostatniego numeru to październik'81 na 90% lub listopad'81 na 10%. Wiem bo pamiętam jak kupiłem go w kiosku. :) Było to późne popołudnie i robiło się już ciemno. A ciemno robi się już późną jesienią. :)

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Niekoniecznie jasno pisane: Jak żywioł
Marcin Knyszyński

18 IV 2021

Elektra Natchios, jedna z najciekawszych żeńskich bohaterek Uniwersum Marvela pojawiła się po raz pierwszy w sto sześćdziesiątym ósmym numerze „Daredevila” autorstwa Franka Millera. Jej komiksowy „ojciec” już na starcie zasygnalizował, że Elektra nie jest i nigdy nie będzie podobna do innych superbohaterek Marvela. „Elektra Assassin”, ośmioczęściowa miniseria sprzed trzydziestu pięciu lat, utrwala kontrowersyjny wizerunek partnerki Daredevila i jest jednym z największych osiągnięć w karierze (...)

więcej »

Kadr, który…: Kulinarne wyzwania
Marcin Mroziuk

15 IV 2021

Fani komiksów Janusza Christy doskonale wiedzą, że Koko wielokrotnie pakował się w kłopoty z powodu swego łakomstwa. Chęć skosztowania specjałów włoskiej kuchni również nie zakończy się dla niego zbyt dobrze.

więcej »

Po komiks marsz: Kwiecień 2021
Esensja Komiks

12 IV 2021

Na kwiecień wydawcy komiksowy przygotowali bogatą ofertę premier. Coś dla siebie powinni znaleźć wielbiciele każdego gatunku.

więcej »

Polecamy

Nowy wspaniały świat

Początki państwa polskiego:

Nowy wspaniały świat
— Marcin Osuch

Soczewica, koło, miele młyn
— Marcin Osuch

Krew, krew, flaki, śmierć
— Marcin Osuch

Uczyć nie bawiąc
— Marcin Osuch

Zobacz też

Inne recenzje

Kadr, który…: Hrabia narozrabia?
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Kadr, który…: Pory roku
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Kadr, który…: Wiwat postaci drugoplanowe
— Agnieszka ‘Achika’ Szady

Prezenty świąteczne 2016: Komiksy
— Esensja

Nie przegap: Październik 2016
— Esensja

Esensja czyta dymki: Październik 2016
— Marcin Mroziuk, Marcin Osuch

Po komiks marsz: Październik 2016
— Esensja

Czar „Relaksu” #1: Wolność z nieba i baba znad morza
— Sebastian Chosiński

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.