Ogromny plus dla Egmontu za pomysł i wykonanie. Przekrojowe zestawienie najbardziej charakterystycznych komiksów jakie pojawiły się w magazynie „Relax” na przestrzeni pięciu lat jego publikacji. Nie ma tutaj takich pozycji jak „Thorgal”, „Kajko i Kokosz” czy „Gucek i Roch” ale jest to zrozumiałe bo te znajdziemy we współcześnie wydanych albumach. Aby poznać pozostałe trzeba sięgnąć po rozpadające się już numery magazynu. Czytelnik może zobaczyć jak kiedyś rysował Rosiński, jak rozwijała się kreska Marka Szyszki (w moim odczuciu największego „zmarnowanego” talentu polskiego komiksu). Dostajemy wszelkie formy „relaksowych” komiksów, od jedno- dwustronicówek (głównie Baranowskiego i Christy) do długich historii, które ciągnęły się przez kilka numerów (Szyszko, Wróblewski). Brakuje mi w tym zestawieniu dwóch pozycji, które w moim odczuciu bardzo mocno kojarzą się z „Relaksem”. Są to „Wywiadowca XX wieku” i „Vahanara”. Cóż, może zgodnie z zapowiedziami wydawcy będzie kontynuacja relaksowej antologii?

Nie da się ukryć, że komiks ten został wyraźnie zdominowany przez elementy edukacyjne – młodzi czytelnicy mogą tutaj nie tylko niczym ze zwykłego elementarza poznać polski alfabet czy szczyptę ortografii, ale także przyswoić trochę faktów z historii piśmiennictwa oraz docenić piękno kaligraficznego pisma. Zamiast fabuły o wyrazistej akcji otrzymaliśmy w tym albumie raczej zbiór luźno powiązanych ze sobą scenek (łączy je głównie tematyka), ale mimo to wielbicielom przygód Tytusa de Zoo lektura ta może sprawić całkiem sporo frajdy. Przede wszystkim jak zwykle z przyjemnością ogląda się charakterystyczne rysunki Papcia Chmiela, ale równie ważne jest, że mimo zaawansowanego wieku autorowi nadal dopisuje rewelacyjne poczucie humoru, którym potrafi zarazić swoich wiernych czytelników. Oprócz udanych żartów słownych i sytuacyjnych niewątpliwie mocną stroną „Elemelementarza” są sympatyczne nawiązania do starych, darzonych sentymentem przez fanów albumów – w szczególności możemy podziwiać pojazdy Tytusa, Romka i A’tomka oraz zdjęcia „prawdziwych” modeli skonstruowanych przez różnych wielbicieli serii. Nie jest to więc wprawdzie kolejna normalna księga przygód trójki kultowych bohaterów, ale i tak warto przeczytać ten nie wiadomo wszak już który udany w dorobku Papcia Chmiela komiks.

Dialogi, dialogi i jeszcze raz dialogi. To przede wszystkim, nie ujmując innym elementom tego komiksu, stanowi o atrakcyjności drugiego tomu „Y: Ostatniego z mężczyzn”. Zasadniczo historia zamieniła się w komiks drogi. Yorick, jedyny (co przez chwilę nie jest takie jednoznaczne) mężczyzna wraz z dwoma towarzyszkami wędruje przez Stany Zjednoczone do laboratorium gdzie jest szansa na odkrycie zabójczej przyczyny wymierania wszystkich ssaków z chromosomem Y. Po drodze spotykają wszelką menażerię postaci i społeczności jakie postapokaliptyczny świat może wytworzyć. Wiedza o istnieniu ostatniego mężczyzny nie jest jeszcze powszechna ale już uganiają się za nim komanda i grupy specjalne z różnych stron świata (szczególnie tych, w których kobietom nie odmawiano nauki latania samolotami, śmigłowcami i podobnymi). Trzeba przyznać, że scenarzysta, Briana K.Vaughan przyłożył się do wykreowanego świata i zadbał o różne smaczki. Mnie rozbawiła scena, w której kobieta ze sztuczną brodą (lesbijka?) tłumaczy jak zrobić taką brodę, bo zarost Yoricka nie wygląda naturalnie. Jest kilka przekombinowanych wątków ale całość wypada nieźle. Pytanie tylko czy Vaughanowi wystarczy w kolejnych tomach pomysłów na preteksty do wciągających dialogów.

Sama fabuła „Dnia targowego” jest bardzo prosta, ale mimo to komiks ten potrafi wywrzeć na czytelnikach naprawdę wielkie wrażenie. Przedstawiona tutaj historia tkacza dywanów, który wyrusza do pobliskiego miasteczka ze swoim towarem, aby go tam korzystnie sprzedać, jest wprawdzie dość smutna, ale przecież nie tragiczna; raczej emanuje z niej nostalgia za światem, który bezpowrotnie odszedł w przeszłość. Oczywiście współczujemy głównemu bohaterowi, kiedy okazuje się, że jego przepiękne, po mistrzowsku wykonane dywany nie wytrzymują konkurencji z produktami gorszej jakości, ale za to znacznie tańszymi. Jednocześnie mamy jednak świadomość, że w związku z postępem technologicznym te przemiany są nieuniknione, dlatego też bez nadmiernej ekscytacji, ale z prawdziwym zainteresowaniem obserwujemy, co zrobi żydowski tkacz w tej nowej, niezwykle trudnej dla niego sytuacji. Tak naprawdę najważniejsze w tej historii okazują się bowiem nie same wydarzenia, lecz emocje, gorzkie myśli i rozterki głównego bohatera.

Komiks Jamesa Sturma to również wyjątkowa okazja do przyjrzenia się życiu toczącemu się w sztetlu na początku ubiegłego wieku, a nastrój tej opowieści znakomicie budują także dość statyczne, utrzymane w stonowanych barwach rysunki, które nieprzypadkowo nasuwają skojarzenia ze starymi fotografiami. To po prostu pięknie opowiedziana – słowem i obrazem – historia, która skłania do zadumy nad przemijalnością świata.