Dokończenie dylogii rozpoczętej „Człowiekiem za burtą” prezentuje się równie ciekawie jak jej rozpoczęcie. Władysław Krupka postarał się tym razem o nadzwyczaj intrygującą fabułę (z korzeniami sięgającymi czasów drugiej wojny światowej), natomiast Grzegorz Rosiński stworzył najpiękniejszą kobiecą postać w całej historii komiksów o kapitanie Żbiku. To najważniejsze zalety „Gotyckiej komnaty”.
Kapitan Żbik: Piękna rudowłosa
[Władysław Krupka, Grzegorz Rosiński „Kapitan Żbik #22: Gotycka komnata” - recenzja]
Dokończenie dylogii rozpoczętej „Człowiekiem za burtą” prezentuje się równie ciekawie jak jej rozpoczęcie. Władysław Krupka postarał się tym razem o nadzwyczaj intrygującą fabułę (z korzeniami sięgającymi czasów drugiej wojny światowej), natomiast Grzegorz Rosiński stworzył najpiękniejszą kobiecą postać w całej historii komiksów o kapitanie Żbiku. To najważniejsze zalety „Gotyckiej komnaty”.
Władysław Krupka, Grzegorz Rosiński
‹Kapitan Żbik #22: Gotycka komnata›
Choć poprzedni odcinek służył jedynie jako przetarcie, nieprawdą byłoby stwierdzenie, że niewiele się w nim działo. Było przecież morderstwo (a w zasadzie nawet dwa), były zamachy na życie (w tym jeden udany). A jednak wszystko, co najlepsze, scenarzysta pozostawił na deser i podzielił się tym z czytelnikami dopiero w zwieńczeniu dylogii. Dylogii – przypomnijmy – opartej na wydanej zaledwie kilka miesięcy wcześniej mikropowieści kryminalnej „Tajemnica gotyckiej komnaty” (1971), która opublikowana została przez Władysława Krupkę w serii „Ewa wzywa 07” pod nazwiskiem Krupiński. Należy więc założyć, że do stworzenia jej intrygi autor przyłożył się szczególnie, co zaowocowało również w przypadku komiksu – powstała bowiem jedna z najciekawszych opowieści w czternastoletniej historii Żbika.
Miejscem akcji jest położone nad jeziorem – zapewne gdzieś w północnej części Polski – miasteczko Waśnice, którego główną atrakcją jest pamiętający czasy średniowieczne zamek. Obecnie znajduje się w nim filia Muzeum Państwowego, chętnie zresztą odwiedzana każdego lata przez turystów (także z zagranicy). Niestety, nagle zaczyna dziać się w placówce coś bardzo niedobrego. W krótkim czasie w dramatycznych okolicznościach ginie dwóch kolejnych kustoszów. Zawierciński zostaje przejechany przez samochód, natomiast jego następca, Kazimierz Groński, wypada za burtę statku podczas podróży morskiej do Kopenhagi na konferencję młodych historyków sztuki. I chociaż często mówi się o nieszczęściach chodzących parami, ten zbieg okoliczności jest mimo wszystko bardzo zaskakujący. Na razie jednak milicja nie ma powodów do podejrzeń, że nie były to jedynie nieszczęśliwe wypadki. Ale tylko do czasu…
Informacja o śmierci Grońskiego trafia do Komendy Głównej, na biurko pułkownika Czeladki, który wzywa do siebie kapitana Żbika i każe mu jechać do Waśnic. Tak właśnie kończy się „
Człowiek za burtą”. Żbik oczywiście wypełnia rozkaz przełożonego, ale zamiast do miasteczka, w pierwszej kolejności rusza do Gdańska (a towarzyszą mu w tej lotniczej eskapadzie podporucznik Romanek i sierżant Wolski). Zapoznaje się z protokołem z sekcji zwłok Grońskiego oraz przesłuchuje kapitana i załogę płynącej do stolicy Danii „Minerwy”. Te rozmowy pozbawiają go wszelkich złudzeń – młody historyk został zamordowany, ktoś najpierw uderzył go w głowę ciężkim, tępym narzędziem, a dopiero później wyrzucił do wody. Upewniwszy się co do takiego przebiegu zdarzeń, dzielny funkcjonariusz MO – wraz ze swymi kompanami – wyjeżdża do Waśnic, gdzie przyjmuje go zastępująca Grońskiego (na czas jego wyprawy do Kopenhagi) Danuta Zawadzka.
Ich znajomość zaczyna się dramatycznie – milicjant musi bowiem piękną panią kustosz poinformować o śmierci przełożonego, ale potem jest już tylko lepiej. Kobieta jest rzeczywiście piękna (wielkie oczy, rude włosy, delikatne rysy twarzy), cała emanuje seksapilem, nic więc dziwnego, że przystojny kapitan nie pozostaje obojętny na jej wdzięki. Wyraźnie coś między nimi iskrzy, szkoda więc – choć z drugiej strony jest to całkiem zrozumiałe (komiks powstał wszak z myślą o młodych czytelnikach) – że oboje nie posunęli się dalej (w każdym razie porucznik Sławomir Borewicz z serialu „07 zgłoś się” takiej okazji na pewno by nie przepuścił). Czas w Waśnicach Żbik spędza więc głównie na rozmowach z Zawadzką, jest bowiem przekonany, że śmierć Grońskiego (i Zawiercińskiego) musi mieć bezpośredni związek z tajemnicą skrywaną w zamkowych murach. Utwierdza go w tym jeszcze informacja o pewnym rybaku, którego szczególnie interesują prace renowacyjne prowadzone w zamkowej piwnicy.
Fabuła „Gotyckiej komnaty” idealnie wpisuje się w cieszące się w tamtej epoce – mowa o latach 60. i 70. XX wieku – historie o nieodkrytych jeszcze skarbach ukrywanych na terenie Polski przez uciekających na zachód przed Armią Czerwoną hitlerowców. Zresztą czy do dzisiaj coś się w tym względzie zmieniło? Wystarczy sobie przypomnieć nie tak dawną psychozę związaną z rzekomym odkryciem na Dolnym Śląsku, niedaleko Wałbrzycha, tak zwanego „złotego pociągu”. Przed (ponad) czterema dekadami opowieści takie dużo bardziej jednak rozbudzały wyobraźnię, ponieważ wciąż jeszcze żyli Niemcy, którzy te skarby mogli ukrywać, a którzy – korzystając z odwilży w relacjach pomiędzy władzami Polski Ludowej i Republiki Federalnej – coraz częściej i chętniej przyjeżdżali nad Wisłę. Temat ten przenikał więc do popkultury, o czym świadczą chociażby film Jana Batorego „Ostatni świadek” (1969) czy – publikowany w Magazynie Opowieści Rysunkowych „Relax” – komiks Jerzego Wróblewskiego „
Ślad wiedzie w przeszłość” (1979-1980).
Można wprawdzie narzekać, że finał tej intrygi okazuje się tak bardzo przewidywalny, ale pamiętajmy, w jakich czasach komiks ten powstał i jakie miał do spełnienia zadania. Jego propagandowy wydźwięk, dzisiaj na pewno irytujący, na początku lat 70. raczej nikogo ani specjalnie nie dziwił, ani nie drażnił. Dlatego też majorowi Krupce należy wystawić za „
Człowieka za burtą” i „Gotycką komnatę” wysoką ocenę. Trochę słabiej, niż nas do tego przyzwyczaił (na przykład w „
Czarnej Nefretete”), wypadł ponownie Grzegorz Rosiński. Może miał za mało czasu, aby dopieścić rysunki, a zwłaszcza detale drugiego planu, może za bardzo skupił się na postaci Zawadzkiej, a może – to też trzeba brać pod uwagę – zaczął już zwyczajnie tracić serce do Żbika i nie przykładał się do kolejnych zeszytów tak, jak wcześniej (narysował jeszcze tylko jeden odcinek serii, „Skodę TW 6163”, ustępując tym samym miejsca Bogusławowi Polchowi i Jerzemu Wróblewskiemu).
W liście do czytelników (tradycyjnie pisanym przez Krupkę) Żbik tym razem zwracał uwagę na kolejny palący problem – alkoholizm wśród ludzi młodych, ba! nawet wśród uczniów, sięgających po piwo, wino i wódkę nie tylko podczas domowych prywatek, ale także na ulicach, w parkach czy bramach. Jako przestrogę podaje przykład absolwentów pewnej szkoły podstawowej (sic!) w województwie wrocławskim, którzy ciesząc się z zakończenia kieratu, popili się tak bardzo, że następnie powybijali wszystkie okna w placówce, do której uczęszczali. Na szczególną uwagę zasługuje jednak to (wytłuszczone w oryginale) zdanie: „Nie dajcie się nigdy namówić na picie alkoholu! Zwracajcie uwagę swoim rówieśnikom na jego szkodliwość. Nie przejmujcie się niemądrymi żartami kolegów na temat Waszej postawy. To Wy macie rację, a nie oni. (…) alkohol to wróg człowieka (…)”. Jakkolwiek nieznośnie mentorsko ono brzmi, trudno z nim się nie zgodzić – tym bardziej że adresatem tych słów byli nastolatkowie.
W rubryce „Za ofiarność i odwagę” uhonorowano dziesięcioletniego chłopca, Rudolfa Jonka z Nowej Wsi w powiecie prudnickim (w obecnym województwie opolskim), który 22 maja 1970 uratował przed pewną śmiercią w pożarze stajni kilkuletnie rodzeństwo Miechników. Oprócz rozpisanej na trzy kadry historyjki umieszczono również zdjęcie bohaterskiego chłopca i dzieci, które uratował. W „Kronice MO” autorzy kontynuują wątek tworzenia struktur milicyjnych na lewym brzegu Wisły, już po wycofaniu się ze stolicy Niemców. Podkreślone są tutaj zasługi funkcjonariuszy, którym dane było pracować w skrajnie trudnych warunkach, walcząc przeciwko „bandom rabunkowym i terrorystycznym” oraz „reakcyjnemu podziemiu”. Za co nierzadko spotykała ich śmierć. Bestialska, skrytobójcza śmierć.
