Wszystko się kiedyś kończy, nawet zadziwiające przygody Atlasa i Axisa. Trzeba zaś przyznać, że największym zaskoczeniem dla czytelników bez wątpienia jest wyjaśnienie tajemnicy Khimery. I w tym przypadku potwierdza się wprawdzie słuszność powiedzenia, że w każdej legendzie kryje się ziarno prawdy, ale z drugiej strony finał całej historii jest przejawem dość absurdalnego poczucia humoru. Trzeba zaznaczyć, że zanim dotrzemy do końcowych kadrów, wcześniej czeka na nas jeszcze wiele atrakcji. Atlas i Axis muszą bowiem na przykład stawić czoła członkom sekty Muton. Nie jest to łatwe zaś wyzwanie, gdyż chodzi tutaj wszak o owce (w tym świecie one przecież wybuchają!), które ślepo podążają za charyzmatycznym kozłem zapowiadającym kres Pangei. Równie interesujące jest obserwowanie pobytu pary bohaterów w wiosce, która jest terroryzowana przez straszliwego potwora, który potrafi połknąć psa bez przeżuwania. Okazuje się bowiem, że najemnicy mający chronić mieszkańców wykonują to zadanie w dość specyficzny sposób…

W każdym razie album ten jest pełen naprawdę oryginalnych pomysłów i nieoczekiwanych zwrotów akcji, dlatego z jednej strony pochłania się go w iście błyskawicznym tempie, a z drugiej czytelnicy niejednokrotnie zostają wprawieni w osłupienie. To wszystko razem sprawia, że jest to po prostu doskonałe zakończenie tego świetnego cyklu.

Trochę wstyd się przyznać ale o tym, że Binio Bill był Polakiem dowiedziałem się zaledwie parę lat temu. Przyczyna była prosta, akurat numer Świata Młodych z pierwszym odcinkiem „Rio Klawo” nie udało mi się upolować i zobaczyłem go dopiero w albumowym wydaniu Kultury Gniewu.

A sam Binio? Tytułowe „Rio Klawo” trzyma się całkiem nieźle. Krótka ale intensywna opowieść o początkach kariery Binio Billa nawiązuje do klasyki westernu. Właściciel ziemski traktuje miasteczko jak swoją własność aż do momentu gdy przybywa ten jedyny sprawiedliwy. „Trochę słabiej wypada „Binio Bill na szlaku bezprawia”. Nasz szeryf dostaje zadanie złapania szajki rabusiów napadających na banki w Dakocie. Dwunastostronicowa opowieść kończy się zanim się na dobre rozpoczęła. Dwie trzecie zajmuje podróż (owszem z przygodami) a później zostają cztery strony na właściwą akcję. A szkoda, bo pomysł na wprowadzenie stróża prawa jako wtyczki do bandy desperados miał duży potencjał. Osobiście liczyłem na romans pomiędzy Bileckim a piękną Jane. Całość zamyka „Binio Bill i trojaczki Benetta”, epizod dużo bardziej rozbudowany od poprzednich.

Komiksy o Binio Billu, może chwilami przegadane, pokazują olbrzymi potencjał humorystyczny Wróblewskiego. Już sama polsko-angielska mieszanka nazwisk bohaterów wywołuje uśmiech: Max Kopyto, Frank Cyngiel, Jane Klamota. Myślę, że nie jeden mały miłośnik komiksów chętnie sięgnie po ten album.

To całkiem udany album, który w zabawny sposób przedstawia narodziny tytułowej maszyny hazardowej. Możemy bowiem ze sporą przyjemnością obserwować, jakie perypetie spotykają jej konstruktorów. Zostali oni tutaj przedstawieni jako dwaj bracia, którzy z jednej strony są zafascynowani różnymi technicznymi możliwościami, z drugiej zaś grzecznie podporządkowują się matce, która tępi wszelkie naganne zachowania (w szczególności przeklinanie). W końcu jednak wynalazcy postanawiają przetestować automat w kilku miastach, aby przekonać się, czy zdobędzie on uznanie graczy. Jak łatwo się domyślić, za bezpieczeństwo braci odpowiada Lucky Luke. To właśnie dzięki niemu udaje się im pokonać rozmaite przeszkody naturalne czy uniknąć wielu pułapek zastawianych przez czarny charakter o twarzy Louisa de Funèsa. Nie do przecenienia są też zasługi dzielnego kowboja w pokonywaniu trudności pojawiających się, kiedy maszyna prezentowana w nowym miejscu początkowo nie jest przyjmowana z entuzjazmem. Wprawdzie sama fabuła jest może nieco zbyt przewidywalna (w końcu wiadomo, że maszyny hazardowe odniosły rynkowy sukces), ale autorzy przygotowali dla czytelników mnóstwo znakomitych scenek, więc zabawa w trakcie lektury jest po prostu znakomita.

Bardzo cenię sobie inicjatywę wydawnictwa Ongrys wznowienia archiwalnych komiksów z przygodami Kapitana Żbika. Praca tytaniczna bo przede wszystkim trzeba było zdobyć prawa autorskie wszystkich twórców (pozostał tylko Grzegorz Rosiński jak się domyślam) oraz przygotować materiały graficzne. „Wieloryb z peryskopem” to pierwszy zeszyt narysowany przez Jerzego Wróblewskiego i pierwszy z nową koncepcją scenariusza. Kapitan Żbik schodzi na drugi plan a główną rolę odgrywają nastolatki, w tym przypadku harcerze. Ba, „Wieloryb…” to pierwszy tom trylogii, a kapitan pojawia się dopiero w ostatnim odcinku. Być może właśnie taki był plan, wprowadzić młodych bohaterów, z którymi czytelnicy mogli się identyfikować. Na ile rzeczywistość pokazana w komiksie jest prawdziwa trudno mi powiedzieć bo harcerzem nie byłem. „Wieloryb z peryskopem” ma dla mnie przede wszystkim wartość sentymentalną i w przeciwieństwie do opisanego wyżej „Binio Billa” (którego mój syn „połknął” w pół godziny, śmiejąc się co chwila) mogę go polecić przede wszystkim tym, którzy te 30, 40 lat temu polowali na kolejne „kolorowe zeszyty” ze Żbikiem. Bo sam komiks jest archaiczny, przegadany z nieskomplikowanymi bohaterami. O samej narracji najlepiej świadczy kadr przedstawiający drużynę wsiadającą do pociągu podpisany „Harcerze wsiadają do pociągu”. Cóż, to były początki komiksu w naszym kraju.