Pełnej rehabilitacji i przywrócenia honoru Czochralski doczekał się nie tak dawno, bo na początku dekady. I dopiero od tego momentu zaczął przenikać do publicznej świadomości. Doceniono jego badania naukowe, przede wszystkim zaś tak zwaną „metodę Czochralskiego”, czyli opracowaną przez polskiego chemika sto lat temu (w czasie pierwszej wojny światowej) technikę otrzymywania monokryształów. Po latach zastosowano ją na skalę przemysłową głównie przy produkcji wykorzystywanych w półprzewodnikach monokryształów krzemu. Można więc, stosując duży skrót myślowy, stwierdzić, że gdyby nie jego odkrycia, być może nie mielibyśmy dzisiaj komputerów i nie latalibyśmy w kosmos. Choć pewnie gdyby nie on, dokonałby tego inny chemik bądź fizyk. Ale zawsze milej mieć świadomość, że jednak zrobił to nasz rodak. O czym przypomnieli w wydanym w ubiegłym roku komiksie scenarzysta Maciej Jasiński i rysownik Jacek Michalski, specjaliści od tworzenia opowieści rysunkowych o wybitnych ludziach pochodzących bądź związanych z Kujawami i Pomorzem (jak na przykład malarz Józef Makowski, matematyk Marian Rejewski, polityk Władysław Raczkiewicz czy aktorka Helena Grossówna).

Czochralski urodził się w wielodzietnej rzemieślniczej rodzinie w położonej na Pałukach Kcyni w 1885 roku. W czasach szkolnych nie zapowiadał się na geniusza. Ale nie ze swojej winy; pruski model edukacji, polegający na totalnym podporządkowaniu ucznia autorytetowi nauczyciela, ograniczał jego ambicje i wyobraźnię. Kiedy więc ukończył miejscowe Seminarium Nauczycielskie, bez żalu pożegnał się z rodzinnymi stronami. Ostatecznie jako dziewiętnastolatek trafił do Berlina; tam ukończył studia (w zasadzie to w Charlottenburgu, który wtedy nie był jeszcze dzielnicą stolicy Niemiec) i tam rozpoczął swoje badania naukowe. Szybko zdobył sławę w całej Europie, ba! do pracy w swoim koncernie w Detroit postanowił go skaptować sam Henry Ford. Propozycję Amerykanina odrzucił, przyjął natomiast tę, która dotarła do niego z Polski – osobiście od prezydenta Mościckiego. W efekcie pod koniec lat 20. XX wieku Czochralski wrócił do kraju. W pewnym sensie na swoje nieszczęście. Choć można by długo „gdybać” na temat tego, jak potoczyłyby się jego losy po 1933 roku w III Rzeszy. Mniej czy bardziej dramatycznie?

Maciejowi Jasińskiemu bardzo zależało na tym, aby w swym biograficznym komiksie podkreślić przede wszystkim wagę odkryć Czochralskiego, ich znaczenie dla rozwoju współczesnych technologii. Z tego też powodu wybrał punkt wyjścia całkiem odmienny od stosowanego w innych swoich komiksach. Bo chociaż opowiadał o przeszłości, najpierw zrobił gigantyczny skok w przyszłość – w pierwszą połowę XXIII wieku. Dwa zatrudnione w bibliotece miejskiej w Kcyni (jakkolwiek fantastycznie to brzmi, można oczywiście zrozumieć wybór miejscowości) roboty – chyba nie bez przyczyny przypominające „gwiezdnowojenne” R2-D2 i C-3PO – przez przypadek natrafiają na książkę, w której opisane są dokonania „praojca współczesnej elektroniki”. Zaintrygowane tematem, zaczynają zagłębiać się w lekturę, poznając losy wspomnianej postaci, którą jest – dla nas to już żadne zaskoczenie – Jan Czochralski. Jasiński tradycyjnie przedstawia pokrótce najważniejsze wydarzenia z życia bohatera: od chmurnej i buntowniczej młodości spędzonej w rodzinnym mieście, poprzez rozwój kariery w Niemczech (znajduje się nawet okazja, aby na karty komiksu wprowadzić Paula von Hindebruga), aż po dramatyczne losy w czasach niemieckiej okupacji i rządów komunistów.

Oczywiście „Człowiek, który zmienił świat” w żaden sposób nie wyczerpuje tematu. Zwłaszcza że, wnioskując ze sposobu narracji, zastosowanego języka, wprowadzenia jako motoru napędowego akcji dwóch robotów, komiks skierowany jest głównie do młodych czytelników – dwunasto-piętnastoletnich, raczej nie starszych. Ale jeżeli zainteresuje ich postacią Czochralskiego do tego stopnia, że postanowią parę lat później pogłębić swą wiedzę (choć na razie za bardzo nie ma w jak) – spełni swoje zadanie. Na temat rysunków Jacka Michalskiego można powtórzyć to samo, co zostało napisane przy okazji recenzowania opowieści rysunkowych o Grossównie czy Raczkiewiczu. Że bronią się swoim realizmem i drobiazgowością w przedstawieniu przeszłości. W Hindenburgu bez problemu możemy rozpoznać Hindenburga, w Mościckim – Mościckiego, a w Czochralskim – Czochralskiego (chociaż w tym przypadku trzeba akurat porównać z zamieszczonym przy wstępie zdjęciem). Nieco słabiej wypadają jednak kadry, w których przenosimy się w odległą przyszłość – są one znacznie uproszczone i sztampowe, jakby ilustrator, pozbawiony punktów odniesienia (czytaj: zdjęć), nie potrafił znaleźć w swojej wyobraźni odpowiedniej wizji świata XXIII wieku.