Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 18 czerwca 2019

Do księgarni marsz: Czerwiec 2019
Lekkie ochłodzenie umożliwiło podjęcie pracy umysłowiej, więc oto jest: oczekiwany zestaw polecanek książkowych na czewiec.
Niekoniecznie jasno pisane: Wszystko jest złudzeniem
Dziś wracamy do twórczości Alejandro Jodorowsky’ego. Autor „Incala” zabiera nas do Tybetu pierwszej połowy dwudziestego wieku – miejsca pełnego ezoteryki, magii, mistyki i filozofii. Załóżmy, że duchowy przywódca Tybetu odrodził się niespodziewanie w ciele europejskiego noworodka – jak wyglądałaby jego droga do oświecenia i walka o zachowanie świętych wartości w obliczu nieuchronnie nadchodzących zmian?
Wespół w zespół – spojrzenie zza kulis
Antologia grupy literackiej Harda Horda zawiera dwanaście opowiadań w różnych konwencjach fantastyki, opartych na motywie przekraczania granic – po jednym tekście na każdą autorkę z grupy. Należy do nich niżej podpisana, więc jeszcze tylko tego brakowałoby, żeby to była recenzja! Spokojnie. To reportaż uczestniczący.
Po komiks marsz: Czerwiec 2019
Wygląda na to, że wydawcy postanowili zadbać o dobre samopoczucie komiksowych fanów na wakacje. Jak widać z naszego poniższego zestawienia, w czerwcu będzie z czego wybierać.
Domek z kart
Szanowany zawód, dom na przedmieściach, modelowa rodzina. Lista życiowych osiągnięć Anny i Petera – małżeńskiej pary z „Królowej Kier” - musi brzmieć dumnie. Lecz zawsze, gdy z wierzchu wszystko ociera się niemal o perfekcję, możemy być pewni, iż na pozornym krysztale gdzieś czai się z początku niewidoczna rysa. Tym bardziej, kiedy uczestnicy owej idylli sami dążą do tego, aby ją poważnie skazić.

Książki

Magazyn CLXXXVII

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe (wybrane)

Gitara i inne demony młodości
Bogusław Chrabota
Kolejna osoba, którą spotkamy w niebie
Mitch Albom
Lista obecności
Agata Kołakowska
Raport Turnera
Tim Willocks
Śpiew potępionych
Agnieszka Hałas
Zbyt blisko
Natalie Daniels
Billy Budd
Herman Melville
Wspomnienia Sherlocka Holmesa
Arthur Conan Doyle

więcej »

Zapowiedzi

książkowe (wybrane)

321 superciekawych faktów
Mathilda Masters
Dom na Klifie
Michelle Gable
Moja ostatnia księżna
Daisy Goodwin
Odwet
Vincent V. Severski
Perfumiarka
Margit Walsø
Phil Collins
Maurycy Nowakowski
Saga Mrocznej Phoenix
Stuart Moore
Sweetbitter
Stephanie Danler

więcej »

Leopold Tyrmand
‹Życie towarzyskie i uczuciowe›

WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Życie towarzyskie i uczuciowe
Data wydania	22 kwietnia 2009
Autor	Leopold Tyrmand
Wydawca	Wydawnictwo MG
ISBN	978-83-61297-17-8
Format	368s. 145×205mm
Cena	39,90
Gatunek	obyczajowa
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Kup w	Selkar.pl: 33,50 zł
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

33,50 zł

Sprawdź cenę

Gomułkowskie kariery – wersja na gorzko
[Leopold Tyrmand „Życie towarzyskie i uczuciowe” - recenzja]

Witold Werner

Dzieje „Życia towarzyskiego i uczuciowego” Leopolda Tyrmanda według Stefana Kisielewskiego wyglądały następująco: cenzura nie zgłosiła, co zdumiewające, zastrzeżeń do powieści. Książka została utrącona na etapie opracowania wydawniczego. Szybko zorientowano się, że za wymyślonymi nazwiskami stoją realne postacie ówczesnego życia publicznego i – aby uniknąć skandalu – odmówiono wydania powieści. Opublikowany w prasie fragment wywołał podobno spore oburzenie.

Witold Werner

Gomułkowskie kariery – wersja na gorzko
[Leopold Tyrmand „Życie towarzyskie i uczuciowe” - recenzja]

Leopold Tyrmand
‹Życie towarzyskie i uczuciowe›

WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Życie towarzyskie i uczuciowe
Data wydania	22 kwietnia 2009
Autor	Leopold Tyrmand
Wydawca	Wydawnictwo MG
ISBN	978-83-61297-17-8
Format	368s. 145×205mm
Cena	39,90
Gatunek	obyczajowa
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Kup w	Selkar.pl: 33,50 zł
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

33,50 zł

Sprawdź cenę

Trzeba przyznać, że odwaga autora musiała graniczyć z bezczelnością, jeśli liczył, że powieść tak demaskatorska dotrze do czytelników w całości. Zgadywanka „kto jest kim” była w zasadzie nie do ominięcia podczas lektury. 50 lat po faktach opisanych w „Życiu…” jest to już zabawa dość jałowa. Wiadomo, kto prawdopodobnie był pierwowzorem redaktora Andrzeja Felaka (w jego losach można dostrzec zbieżności z karierą Edmunda Osmańczyka – dziennikarza o dość zawiłym życiorysie) i pani Stollowej – szarej eminencji świata literatury (w tej postaci widać podobieństwa do Ireny Krzywickiej i Heleny Zatorskiej). Niemal z pewnością można orzec, że Mikołaj Plank – jeden z dwóch głównych bohaterów powieści – to sam Tyrmand, co sugeruje jego zamiłowanie do niekonwencjonalnych strojów (w tym znaku firmowego Tyrmanda – kolorowych skarpetek) i do muzyki jazzowej.

Wartka akcja powieści wiąże losy dwóch postaci – przy czym naprzemiennie historia jednego jest tłem dla życia drugiego. Mikołaj Plank to tępiony przez władze filmowiec i literat. Uroczy alkoholik, zdumiewająco zdystansowany wobec komunizmu (za co obrywa niemal codziennie). Snuje się za nim sława wybitnego artysty, choć w zasadzie nie wiadomo, czym sobie na nią zasłużył. Żyje w materialnej biedzie i w rzadkim komforcie mówienia wprost tego, co myśli, bezskutecznie za to zabiega o publikacje swoich utworów i realizację – genialnego podobno – projektu filmowego. Andrzej Felak (pospolitość nazwiska z pewnością zamierzona i złośliwa) jest dokładnym przeciwieństwem Planka. Służalczy i dyspozycyjny cynik, który świetnie sobie radzi w każdej epoce, a jego celem jest pomnażanie majątku i – cokolwiek to znaczy – budowanie własnej pozycji.

Obaj panowie żyją w niezwykle skomplikowanej sieci powiązań i zależności, której poszczególne nitki pociągają wpływowe i rozwiązłe kobiety, wiceministrowie, redaktorzy naczelni i naczelnicy rozmaitych instytucji. Andrzej w tym systemie jest niezwykle asertywny i sprawny, Mikołaj daje się ponieść sytuacji, ponosząc kolejne dotkliwe porażki. Co ciekawe, żywią do siebie cień sympatii. W przypadku Felaka wynika on ze skrywanego podziwu dla Planka, zaś wiecznie młodzieńczy Mikołaj tak po prostu ma – zdaje się pielęgnować w sobie pozytywne emocje.

Uderza w powieści brak postaci jednoznacznie pozytywnej. Nawet Plank nie jest święty, choć w porównaniu z takimi postaciami jak żona Andrzeja, naczelny organu, w którym pisze Andrzej, czy przede wszystkim pewien napuszony filmowiec – Mikołaj wydaje się najbardziej ludzki w pozytywnym rozumieniu tego słowa. Efektem moralnego równania w dół jest niemal całkowity brak napięcia – trudno przejmować się tym, że ludziom mającym niejedno na sumieniu przydarza się coś złego. To z pewnością zamierzony zabieg autora. Jednak brak napięcia nie oznacza nudy – każdy akapit pełen nasycony jest barwnym językiem, dynamiczną akcją i błyskotliwymi analizami. Z artystycznego punktu widzenia „Życie…” jest powieścią naprawdę wysokiej klasy.

„Życie…” bezwiednie porównuje się do „Złego”. Książki poniekąd uzupełniają się – „Zły” to panorama warszawskiego półświatka, „Życie…” skupia się na gomułkowskim establishmencie. W obu przypadkach Tyrmand umiejętnie buduje klimat, w którym mamy wrażenie, że czytamy fabularyzowany reportaż, a nie fikcję, przez co jego wizja wygląda niezwykle wiarygodnie. Są też oczywiście różnice. Dziwi w „Życiu…” całkowity brak fascynacji autora miastem, w którym rozgrywa się akcja. O ile w „Złym” Warszawa jest czymś więcej niż tylko tłem wydarzeń, o tyle w „Życiu…” jest po prostu mglistą lokalizacją. Co prawda pojawiają się plastyczne elementy opisowe (m.in. dotyczące Saskiej Kępy), jednak są silnie przyprawione słowami dezaprobaty dla brzydoty stolicy. Można domniemywać, że Tyrmand pisał swoją powieść w stanie frustracji, a przynamniej zmęczenia codziennością.

Kolejne zestawienie „Złego” i „Życia…” dotyczy enklaw luksusu i glamouru w ogarniętej nędzą powojennej Polsce. Po lekturze „Złego” wiadomo było, że nominalnie ludowe państwo tolerowało gigantyczne rozwarstwienie majątkowe, dzięki czemu – mówiąc językiem epoki – komunistyczny burżuj żył nie gorzej niż jego odpowiednik na Zachodzie. „Życie…” to coś więcej – to w zasadzie poradnik, co należało w stalinowskiej i gomułkowskiej Polsce robić, aby żyć w drażniącym szaraków dostatku.

Odwzorowana przez Tyrmanda epoka jest odstręczająca nawet według dzisiejszych standardów, co więc dopiero mówić o latach 60. I bez znaczenia jest, ile postaci miało swoje odpowiedniki w realnym życiu. Zastanawia nieobecność systemowego terroru, o którym wiadomo dziś tak dużo – ale to w zasadzie jest oczywiste, oskarżanie reżimu o zbrodnie nie było prerogatywą żyjącego na literackim marginesie pisarza. Epoka gomułkowskiej odwilży nie odróżnia się przez to od ery polskiego stalinizmu.

Tyrmand wiele jednak pisze o rzeczach, o których milczą podręczniki do historii. A więc – klientyzm, korupcja i uznaniowość, które nagradzały oportunistów, a karały niepokornych i nadmiernie aktywnych. Nie ma tu moralizmu, Felaka nie trafia oczekiwany przez czytelnika szlag, Mikołaj po prostu znika (ginie? popełnia samobójstwo?). Książka ma więc ogromną wartość poznawczą. Gdybym jednak miał wybrać największą zaletę powieści Tyrmanda, moje wskazanie dotyczyłoby języka. To ogromnie bogate i nowoczesne instrumentarium, którym autor posługuje się z wirtuozerią wyróżniającą go na tle innych pisarzy sprzed kilkudziesięciu lat.

Reasumując: świetna, niestarzejąca się powieść, nie tylko dla fanów klimatu Polski powojennej.

16 lutego 2011

Komentarze

05 III 2012 23:36:37

Dobra recenzja. Szkoda tylko, że zdradza losy głównych bohaterów.

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Lekarz też człowiek
Joanna Kapica-Curzytek

18 VI 2019

Christian Unge pracował zarówno w szpitalu w swojej rodzinnej Szwecji, jak i – jako Lekarz Bez Granic – w Afryce. Jego wspomnienia „Jeżeli będę miał zły dzień, ktoś dziś umrze” nie pozostawiają wątpliwości: niezależnie od warunków i systemu, w medycynie najważniejszy jest człowiek.

więcej »

Groza na rajskich wyspach
Anna Nieznaj

17 VI 2019

Upał, roznegliżowane dziewczęta, ocean, egzotyczne pieśni i potrawy, malaria, trąd, muchy, demony z Otchłani. Czyli „Śpiew potępionych”, czwarta odsłona „Teatru węży”, cyklu Agnieszki Hałas o czarnym magu zwanym Krzyczącym w Ciemności – w całkowicie zaskakujących dekoracjach.

więcej »