Login:
Hasło:
Pamiętaj mnie

Zapomniałem hasła	Nie mam jeszcze konta
Zaloguj przez:

dzisiaj: 2 października 2023

Superpolicjanci w supermieście – po raz drugi
Neopolis jest miastem miasto, gdzie wszyscy obywatele są niezwykli – to ludzie dysponujący supermocami, roboty, przedstawiciele obcych cywilizacji, magowie, bogowie, potwory itd. Zrozumiałe więc, że policjanci pełniący służbę w tej metropolii też będą dysponować zestawem nadludzkich zdolności, a sprawy, z jakimi przyjdzie im się mierzyć, nie będą należały do zwyczajnych.
Stare wspaniałe światy: Wszyscy jesteśmy „numerem jeden”
Berlin w roku 1935: postępujące od momentu przejęcia władzy przez nazistów „Gleichschaltung”, czyli ujednolicenie życia społecznego i politycznego, skutecznie udaremnia wszelakie próby oporu przeciwko nowemu reżimowi. Jednak pewnemu niemieckiemu pisarzowi udaje się opublikować futurystyczną dystopię, którą po latach nazwano „zielonym «1984»”.
Jedyna nadzieja w lisiczce?
W świecie magii i techniki, gdzie walczą ze sobą ludzie, pradawni bogowie oraz ludzko-zwierzęce hybrydy, jedyną niewinną osobą wydaje się lisie dziecko, Kippa, którym opiekuje się tytułowa bohaterka. Z przypadkowo przygarniętej sieroty staje się ona coraz ważniejszą osobą, dysponującą niejasną na razie supermocą; zaczyna też wywierać coraz większy wpływ na akcję.
Fantastyczne Zaodrze, czyli co nowego w niemieckiej science fiction? (17)
Czasami wyróżniane przez specjalistów książki nie mają żadnego większego oddźwięku w fandomie. Przyczyny są zapewne różne – tak, jak bardzo różne są tym razem przedstawione tytuły niemieckiej SF.
Powrót na „Discovery”
„Odyseja kosmiczna 2010” Arthura C. Clarke’a nie jest typowym sequelem (sam autor nigdy nie chciał, by tak ją postrzegano). Co nie zmienia faktu, że nie ma sensu się za nią brać bez znajomości wcześniejszej odsłony.
Krótko o książkach: Podróż i co z niej wynikło
„Śmierć jeździ audi” to historia przyjaźni dwóch ludzi. Łączy ich to, że obaj są społecznie wykluczeni: jeden z powodu niepełnosprawności, drugi – na własne życzenie. Czym zakończy się ich wspólna podróż?
Fundacja: Sez. 1. odc. 4. Testowanie granic
Niespodziewane zagrożenia często wymagają podjęcia nietypowych działań. Przekonamy się, że właśnie w taki sposób w kryzysowych sytuacjach postępują brat Dzień i Salvor Hardin.

Książki

Magazyn CCXXIX

Pobierz magazyn

Podręcznik

Nowości

książkowe

Dawno temu blask
Guy Gavriel Kay
Każde serce to wrota / Patyki i kości
Seanan McGuire
Noc noży
Ian C. Esslemont
Ślepowidzenie
Peter Watts
W cieniu błyskawic
Brian McClellan
Wicher śmierci
Steven Erikson
Miasto, które nie istniało
Owen Matthews
Świat Szkła
B.V. Larson

więcej »

Zapowiedzi

książkowe

Ciałko
Katarzyna Kobylarczyk
Czerwona strzała
William Brewer

więcej »

Gene Wolfe
‹Cień kata›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Cień kata
Tytuł oryginalny	The Shadow of the Torturer
Data wydania	23 lutego 2007
Autor	Gene Wolfe
Przekład	Arkadiusz Nakoniecznik
Wydawca	Książnica
Cykl	Księga Nowego Słońca
ISBN	978-83-25001-08-7
Format	328s. 110×175mm
Cena	14,90
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

W stronę Nowego Słońca: A jak królem, a jak katem będziesz
[Gene Wolfe „Cień kata” - recenzja]

Beatrycze Nowicka

W „Księdze Nowego Słońca” Gene Wolfe odwołuje się do tradycji literackiej a przy tym tworzy rzecz odrębną, wytycza na fantastycznej mapie własną ścieżkę.

W stronę Nowego Słońca: A jak królem, a jak katem będziesz
[Gene Wolfe „Cień kata” - recenzja]

W „Księdze Nowego Słońca” Gene Wolfe odwołuje się do tradycji literackiej a przy tym tworzy rzecz odrębną, wytycza na fantastycznej mapie własną ścieżkę.

Gene Wolfe
‹Cień kata›

EKSTRAKT:	80%
WASZ EKSTRAKT: 0,0 %
Zaloguj, aby ocenić

Tytuł	Cień kata
Tytuł oryginalny	The Shadow of the Torturer
Data wydania	23 lutego 2007
Autor	Gene Wolfe
Przekład	Arkadiusz Nakoniecznik
Wydawca	Książnica
Cykl	Księga Nowego Słońca
ISBN	978-83-25001-08-7
Format	328s. 110×175mm
Cena	14,90
Gatunek	fantastyka
WWW	Polska strona
Zobacz w	Kulturowskazie
Wyszukaj w	MadBooks.pl
Wyszukaj w	Selkar.pl
Wyszukaj w	Skąpiec.pl

Wyszukaj / Kup

Sprawdź cenę

Tradycyjne już niemal porównania do Tolkiena, zdobiące tylną okładkę „Cienia kata” z początku jedynie mnie rozśmieszyły. Już po lekturze mogę powiedzieć, że trudno byłoby porównywać „Księgę Nowego Słońca” z „Władcą pierścieni”, jednak istotną cechą wspólną jest zakorzenienie obydwu dzieł w spuściźnie literackiej i kulturowej. Cykl Wolfe’a pobrzmiewa wieloma echami – motywy, wątki, czy nawet sama struktura powieści przywodzą na myśl inne utwory, mity, podania i baśnie. Lekturze towarzyszy poczucie obcowania z opowieściami powtarzanymi od wieków w kolejnych, zmienionych wersjach. Mimo to dzieło amerykańskiego pisarza jawi się jako rzecz osobna, oryginalna, naznaczona autorskim piętnem. W świecie powieści ustawione naprzeciwko siebie lustra mają moc otwierania korytarzy do innych miejsc i czasów oraz przyzywania żywych istot. Pisząc „Księgę Nowego Słońca” Gene Wolfe rozstawił zwierciadła, pomiędzy którymi narodził się nowy byt.

Obrana przez pisarza ścieżka nie okazała się łatwa – wielu twórców mniejszego formatu uzyskało znacznie większy rozgłos, nie doczekał się także hordy naśladowców (choć to akurat lepiej). „Księga Nowego Słońca” znalazła się na uboczu fantastycznych mód – tym bardziej jednak zasługuje na poznanie.

Otwierający cykl „Cień kata” zawiera w sobie wszystkie cechy, stanowiące o niezwykłości „Księgi…”. Koncepcja wyjściowa nie wydaje się niczym nowym – w świecie przypominającym stworzoną przez Jacka Vance’a Umierającą Ziemię, aczkolwiek bardziej od niej przepełnionym atmosferą upadku i rozkładu, młody chłopak, wychowanek katowskiej konfraterni, dorasta i wstępuje na drogę, u końca której stanie się kimś znacznie ważniejszym, niż przypuszczał. Tyle że Wolfe opowiada tę historię inaczej. Już niemal na samym początku zdradza, kim zostanie Severian a przede wszystkim stosuje pierwszoosobową narrację tylko częściowo zgodną z chronologią wydarzeń. „Cień kata” i wszystkie kolejne tomy mają formę spisywanych po latach wspomnień. Samo w sobie nie jest to jeszcze czymś niespotykanym, jednak większość autorów wybierających ten sposób narracji ogranicza się do relacjonowania akcji i przedstawiania towarzyszącym wydarzeniom uczuć, od czasu do czasu jedynie wtrącając wyrażenia w rodzaju „wtedy jeszcze nie wiedziałem, jak bardzo to spotkanie odmieni moje życie”. Wolfe nie porządkuje w ten sposób opowiadanej przez siebie historii – owszem, w pewnym momencie Severian stwierdza, że będzie się starał przedstawić swoje dzieje możliwie kompletnie, jednak akcja stanowi tylko pewną część powieści, mającej formę bardziej zbliżoną do snutych leniwie rozmyślań. Narrator nierzadko wybiega w przyszłość lub w przeszłość, pozwala sobie na dygresje, komentarze i skojarzenia. Przytacza inne opowieści i anegdoty. Niektóre rzeczy opuszcza, inne opisuje bardzo pobieżnie, by za chwilę skupić się na jakimś szczególe. We wspomnieniach kata fakty mieszają się z przypuszczeniami i wyobrażeniami, sny i wizje są tak samo ważne jak wydarzenia. Wyrazisty efekt uzyskuje Wolfe, kiedy konfrontuje działania podjęte przez Severiana-dziecko z ich interpretacjami i przemyśleniami na ich temat snutymi przez Severiana po latach. Widać wtedy, jak bardzo wiek i doświadczenia zmieniły głównego bohatera.

Dzięki takiemu zabiegowi cała „Księga…” to nie tylko historia życia protagonisty, ale też jego przesłanie. Wolfe każe Severianowi dokonać swego rodzaju wiwisekcji – odsłania przed czytelnikiem jego pragnienia, przekonania, i motywacje. Wydaje się, że narrator stara się być szczery sam wobec siebie – nie ucieka od samooskarżeń, nie próbuje zaprzeczać, gdy jego pobudki okazywały się egoistyczne i przyziemne. Nie waha się nazywać rzeczy po imieniu – ot, choćby wtedy, gdy otrzymuje możliwość opuszczenia bractwa: „Miałem do wyboru niewolę lub pustkę wolności.” – stwierdza tłumacząc, dlaczego nie skorzystał z okazji, gdy mógł opuścić ludzi, którzy najpewniej więzili i zabili jego matkę. Pisałam kiedyś, że przy narracji pierwszoosobowej trudno jest stworzyć postać niejednoznaczną i zagadkową – Wolfe’owi się to udało.

Poza Severianem w „Cieniu kata” pojawia się oczywiście galeria innych postaci – chociaż wielu z nich poświęcono naprawdę niewiele miejsca (wyjąwszy może Theclę), Wolfe kreśli ich portrety wyjątkowo udanie – w kilka akapitów potrafi przedstawić danego bohatera tak, by wizja wydała się czytelnikowi kompletna. Również dialogi zasługują na uznanie – zwłaszcza te, które mają oddać więź pomiędzy bohaterami. Szczególnie interesująco została przedstawiona relacja Severiana i Thecli.

Wolfe potrafił także nadać swojemu światu zapadający w pamięć klimat. Rozległe miasto Nessus i wieńcząca go Cytadela stanowią rozpadający się pomnik dawnej świetności. Czasy cywilizacyjnego rozkwitu dawno już minęły, pozostawiając po sobie niszczejące biblioteki i nieliczne wytwory zaawansowanej technologii. Pustoszejącą metropolię zamieszkują w większości biedacy, żyjący na poziomie przywodzącym na myśl wieki średnie. Niewydolna władza nie jest w stanie zorganizować społeczeństwa, które pogrąża się w coraz większym chaosie. Gdzieniegdzie jednak wciąż zachowały się dawne cuda – jak Ogrody Botaniczne, stanowiące osobny świat w świecie, rozciągające się poprzez czas i przestrzeń daleko poza widziane z zewnątrz przeszklone budynki.

Jeżeli chodzi o akcję, w „Cieniu kata” nie dzieje się zbyt wiele – na plan pierwszy wysuwają się przemyślenia, dygresje, opisy miejsc, okruchy wspomnień, pomysły w rodzaju kwiatów śmierci czy wspomnianych wyżej ogrodów. W pamięć zapadają spostrzeżenia Severiana – niektóre budzą podziw dla ich trafności, inne sprzeciw. Nie wszystkie są zupełnie nowe, ale zwracają uwagę celnymi sformułowaniami. Bohater Wolfe’a snuje refleksje na temat czasu, przemijania i pamięci: „Tak jak wszystko co niezniszczalne dąży do samozagłady, tak i te najbardziej nawet ulotne chwile powracają wciąż na nowo”, „Nagle poczułem olbrzymi ciężar czasu; jest to nieomylny sygnał świadczący o tym, że pozostawiliśmy już za sobą nasze dzieciństwo”, „Mówi się, że czas ma szczególną właściwość utrwalania wydarzeń, a czyni to poprzez uprawdopodobnianie naszych uprzednich kłamstw i przeinaczeń.”. Zastanawia się nad naturą ludzką: „Związki między zwierzyną a myśliwym, kupującym i sprzedającym, mężczyznami i kobietami (…) niczym nie różnią się od związku między katem i jego ofiarą. Wszyscy kochają tych, których niszczą i wykorzystują.”, „nadzieja jest psychologicznym mechanizmem całkowicie niezależnym od zewnętrznej rzeczywistości”. W „Cieniu kata” znajdą się także rozważania na temat religii i władzy: „Nie można zbudować nowej teologii na Niczym, nic zaś nie stanowi mocniejszej podstawy od przeciwieństwa. Spójrz na naszych poprzedników z przeszłości: wszyscy twierdzili, że ich bóstwa władają całym wszechświatem, a jednocześnie potrzebują ochrony i opieki (…) albo że władza, która nie karze nikogo, dopóki istnieje jakakolwiek nadzieja na poprawę, ukarze wszystkich, kiedy nie będzie już żadnej szansy, że ktokolwiek na tym skorzysta.”, „Słabi ludzie wierzą w to, co im zostanie narzucone, a mocni w to, w co chcą uwierzyć, sprawiając, że staje się to rzeczywistością. Kim jest Autarcha, jak nie człowiekiem, który wierzy w to, że jest Autarchą, i zmusza innych, żeby w to wierzyli?”, „Uważamy, że to my tworzymy symbole, natomiast prawda jest taka, że to one nas tworzą.”

„Cień kata” stanowi wymagającą lekturę, która jednak z nawiązką wynagradza poświęcony jej czas i uwagę. Chociaż osadzona w fantastycznych realiach, swoją konstrukcją i charakterem bliższa jest utworom uznanych pisarzy głównego nurtu. Przykładem niech będzie pojawiająca się refleksja na temat pisarstwa. Wolfe wyjawia w niej, że próbuje godzić sprzeczności – lekkość z bogactwem i głębią, a przy tym dodać „jakiś szczegół, choćby najdrobniejszy, który należy wyłącznie do niego i nie pojawi się nigdzie indziej.” Czy mu się to udało? Według mnie tak.

24 sierpnia 2012

Komentarze

24 VIII 2012 11:01:21

Otwarty "Cieniem" cykl Wolfe`a jest ze wszech miar godny polecenia, właśnie jako rzadka na naszym rynku wydawniczym mieszanka twardej science fiction i realizmu magicznego. Fantasy to tam rzeczywiście się nie uświadczy, chyba, że jako zgrabnie przetworzone symbole (miecz bohatera to produkt zaawansowanej technologii, arystokratyczne rody maja tak naprawdę najkrótszą genealogię, nekromancja opiera się na biologii obcoplanetarnego drapieżnika itp.). W to wszystko wpleciono baśń, grozę( leśna uczta rebeliantów czy spotkanie z alzabo do dziś budzą we mnie dreszcze), fantastykę socjologiczną ( cały watek Ascian i ich języka) i Autarcha wie, co jeszcze.
Słowem, wznowienie Księgi Nowego Słońca ucieszy wszystkich, którzy mieliby ochotę poczytać coś odmiennego od przygodowej sieczki o smokach/kosmicznych krążownikach, ponieważ broni się do dzisiaj właściwie z każdej strony - zarówno osobowością narratora, przedstawieniem świata i użytym do tego językiem.
A tłumaczenie Arkadiusza Nakoniecznika jest po prostu świetne.
Choć nawet Severian przyznaje, że Księga " to nie jest łatwa droga" to recenzentka ma rację, warto się w nią wybrać, choćby dla samych widoków na Urth.

24 VIII 2012 11:06:54

80% dla ksiazki z najlepszego cyklu najlepszego zyjacego pisarza SF? Interesting... BTW nie wiem czy ta okladka nie jest straszniejsza nawet od bochomazow z wydania Iskier, tutaj jest zestawienie okladek z roznych krajow: http://everypageofmobydick.blogspot.com/2012/06/covers-shadow-of-torturer-by-gene-wolfe.html, oryginalne paperbacki daja rade, japonczycy ida leb w leb.

24 VIII 2012 11:12:48

Zapomnailem napisac o swietnym tlumaczeniu p. Nakoniecznika, ktory byl "nadwornym" tlumaczem Wolfe'a na nasz rynek w czasach Fantastyki/NF. Pozniej tlumaczenia poszly w inne rece i juz nie bylo tak oszalamiajaco (vide cykl Latro)

24 VIII 2012 11:23:31

Na przykład osobiście bym dał jakieś 60%, bo mi się książka najzwyczajniej w świecie nie podobała. Jak dla mnie to jeden z przykładów prozy mocno przereklamowanej, pisanej na zasadzie "bohater idzie i ogląda świat", co osobiście odbieram jako kradzież czytelniczego czasu. Z ledwością przebrnąłem przez resztę tomów i zdecydowanie odmówiłem zaznajamiania się z kolejnymi dwoma cyklami. A potem jeszcze wdepnąłem w badziewne "Miasteczko Castleview". Nie, panu Wolfe'owi już dziękuję.

24 VIII 2012 11:37:43

"Chociaż osadzona w fantastycznych realiach, swoją konstrukcją i charakterem bliższa jest utworom uznanych pisarzy głównego nurtu."
Zgrabna recenzja, ale powyższe zdanie to proszę wykreślić.

24 VIII 2012 13:05:30

"80% dla ksiazki z najlepszego cyklu najlepszego zyjacego pisarza SF? Interesting"
made my day, Lysy.

24 VIII 2012 13:52:49

Okładki rzeczywiście ciekawe. Także podoba mi się pierwsza i ostatnia na stronie - no, może tylko ta nieco mangowa twarz mi nie do końca pasuje.

Cieszy mnie, że recenzja bardzo dobrej książki wzbudza chęć do dyskusji. Recenzje dalszych tomów cyklu zostały napisane i pewnie ukażą się w swoim czasie.

24 VIII 2012 18:58:16

Uwielbiam ten cykl, rok temu czytałem całość w oryginale, wrażenie niesamowite, choć to nie jest książka dla wszystkich... Wolfe ma swój specyficzny styl, oniryczny klimat i lubi zwodzić czytelnika, nie wszyscy to lubią. Dla mnie osobiście Księga Nowego Słońca i Piąta Głowa Cerbera to najlepsze co napisał, choć cykl o Latro też był niesamowity. Księgę Nowego Słońca (+ cykl Krótkiego Słońca) zamierzam kiedyś przeczytać jeszcze raz. A swoją drogą tłumaczenia PL powinny się ukazać z innymi okładkami, to co widziałem w empiku to masakra :/.

24 VIII 2012 19:00:02

@PająkChwat - spotkanie z alzabo autentycznie straszne, zapada w pamięć jak mało co :)

Dodaj komentarz

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Krótko o książkach: Łotewska „Autobiografia”
Joanna Kapica-Curzytek

30 IX 2023

Powieść „Jełgawa ′94” to świetnie napisany manifest wolności, której źródłem jest młodość i muzyka Kurta Cobaina.

więcej »

PRL w kryminale: Cień zbrodniarza
Sebastian Chosiński

29 IX 2023

Akcja „Pensjonatu na Strandvägen” Jerzego Edigeya nie rozgrywa się w Polsce, ale dotyka spraw polskich. Polscy bohaterowie mają też luźny związek ze swoją komunistyczną ojczyzną – albo odwiedzają ją turystycznie, albo w celach biznesowych. To wszystko sprawia, że wydana w końcu lat 60. XX wieku książka łapie się do „PRL-u w kryminale”. Ostrzeżenie! Kto nie lubi spoilerów (nawet nieoczywistych), nie powinien czytać ostatniego akapitu.

więcej »

O pożytkach ze zdrowych zębów oraz powrót do Liszkowa
Wojciech Gołąbowski

24 IX 2023

Dziesiąty (jubileuszowy?) tom przygód Jakuba Wędrowycza, „Faceci w gumofilcach” Andrzeja Pilipiuka, ma lepsze i słabsze strony. Dobrze, że te lepsze zajmują więcej miejsca.

więcej »