Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 30 maja 2023
w Esensji w Esensjopedii

Tony Judt
‹Kiedy zmieniają się fakty›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułKiedy zmieniają się fakty
Tytuł oryginalnyWhen the Facts Change
Data wydania29 września 2015
Autor
PrzekładAndrzej Jankowski
Wydawca Rebis
ISBN978-83-7818-715-8
Format456s. 150×225mm; oprawa twarda, obwoluta
Cena49,90
Gatuneknon‑fiction
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Historia się powtarza
[Tony Judt „Kiedy zmieniają się fakty” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
„Kiedy zmieniają się fakty” to zbiór esejów, recenzji i artykułów recenzyjnych napisanych przez Tony’ego Judta w latach 1995-2010. Zawarte w tej książce teksty dotyczą szeregu rozmaitych tematów, które zajmowały uwagę autora na różnych etapach jego życia. I choć znajdziemy tu prace lepsze i gorsze, to jednak wszystkie one stanowią inspirującą i dającą do myślenia lekturę.

Miłosz Cybowski

Historia się powtarza
[Tony Judt „Kiedy zmieniają się fakty” - recenzja]

„Kiedy zmieniają się fakty” to zbiór esejów, recenzji i artykułów recenzyjnych napisanych przez Tony’ego Judta w latach 1995-2010. Zawarte w tej książce teksty dotyczą szeregu rozmaitych tematów, które zajmowały uwagę autora na różnych etapach jego życia. I choć znajdziemy tu prace lepsze i gorsze, to jednak wszystkie one stanowią inspirującą i dającą do myślenia lekturę.

Tony Judt
‹Kiedy zmieniają się fakty›

EKSTRAKT:80%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułKiedy zmieniają się fakty
Tytuł oryginalnyWhen the Facts Change
Data wydania29 września 2015
Autor
PrzekładAndrzej Jankowski
Wydawca Rebis
ISBN978-83-7818-715-8
Format456s. 150×225mm; oprawa twarda, obwoluta
Cena49,90
Gatuneknon‑fiction
WWW
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Wydaje się, że zapomniano już, co tak naprawdę oznacza bycie humanistą i jak wielkie znaczenie dla prawdziwych humanistów ma kondycja człowieka – tak jednostki, jak i zbiorowości. Lektura esejów Judta może, a nawet powinna służyć jako przypomnienie, że fakty faktami, ale najważniejsi w tym wszystkim są właśnie ludzie (podobny punkt widzenia charakteryzował jego „Brzemię odpowiedzialności”).
Pierwszym z zamieszczonych w książce esejów jest długi artykuł recenzyjny, w którym Judt „rozprawia się” z „The Age of Extremes: the Short Twentieth Century 1914-1991” Erica Hobsbawma (znanego na zachodzie i od niedawna także w Polsce dzięki swojej monumentalnej, trzytomowej historii „długiego” wieku dziewiętnastego). To, co sprawdzało się w anlizie przedstawionej w „Wieku rewolucji”, „Wieku kapitału” i „Wieku Imperium”, nie do końca pasuje do historii ubiegłego stulecia. Co ciekawe jednak, mimo swojej krytyki Judt w kolejnych esejach wydaje się podzielać pesymizm Hobsbawma związany z dzisiejszą rzeczywistością i przyszłością zarówno Europy, jak i świata. Widać to już w kolejnym tekście, „Europa. Wielkie złudzenie” z 1996 (różnym od tego, który stanowił podstawę wydania książki „Wielkie złudzenie. Esej o Europie”), a już najbardziej w jego analizach dotyczących sytuacji na Bliskim Wschodzie i amerykańskich odpowiedzi na działania Izraela w tym regionie.
Judt nie stroni od kontrowersyjnych poglądów, twierdząc na przykład, że rola USA w Europie po drugiej wojnie światowej przypominała rolę carskiej Rosji po upadku Napoleona w 1815, albo (w recenzji dwóch książek traktujących o Europie Wschodniej i Południowo-Wschodniej) że „nic z tego, czego doznali współcześni Amerykanie, Brytyjczycy, Francuzi, Włosi czy nawet Hiszpanie, nie może się równać z traumatycznymi przeżyciami ofiar przesiedleń, przemocy i ataków zwykłego sadyzmu, do których doszło podczas wojen domowych w państwach bałkańskich i pomiędzy nimi przed rokiem 1914, w latach 1941-1948 i po roku 1991.” Dostaje się też „autorytetom” pokroju Normana Daviesa – w recenzji „Europy. Rozprawy historyka z historią” Judt rzetelnie wymienia wszystkie, te duże i te małe błędy zawarte w książce, by skonkludować, że tak naprawdę jest to pozycja do bólu konwencjonalna i wnosząca bardzo niewiele do naszej znajomości historii starego kontynentu.
Rodzinne, środkowoeuropejskie i żydowskie korzenie Judta pozwalają mu również na pisanie o wielu rzeczach w sposób, który wywołałby wiele kontrowersji w przypadku innych autorów. I dotyczy to nie tylko otwartej, choć nad wyraz konstruktywnej (szczególnie w po raz pierwszy opublikowanym w tym tomie, niedokończonym eseju „Co robić?”), krytyki polityki Izraela na Bliskim Wschodzie, ale również zagadnień związanych z historią dwudziestego wieku. Jest to szczególnie widoczne w eseju nawiązującym do słynnego dzieła Hannah Arendt „Eichmann w Jerozolimie. Rzecz o banalności zła”, w którym to Judt stwierdza, że nasza pamięć o Holocauście i sposoby, w jaki wciąż do niego wracamy, faktycznie doprowadziły do rozwodnienia pojęcia zła oraz samego znaczenia Holocaustu.
Poglądy przedstawiane w wielu esejach Judta mogą wydawać się nad wyraz antyamerykańskie (choć on sam uzyskał amerykańskie obywatelstwo), ale jego krytyka wynika zarówno ze znajomości historii i umiejętności dostrzegania pewnych niezmiennych, historycznych procesów (w jednym miejscu zauważa, że by mogło powstać imperium musi najpierw upaść republika, lecz mimo to Amerykanie są przekonani o stałości i nienaruszalności swojej demokracji), jak również z autentycznej, humanistycznej troski o samych ludzi.
Mimo pewnych powtórzeń (których przecież nie sposób uniknąć w tekstach pisanych na przestrzeni piętnastu lat) i kilku potknięć w tłumaczeniu, praktycznie każdy z przedstawionych w książce esejów jest celnym, inspirującym i skłaniającym do myślenia dziełem. W wielu przypadkach nie sposób nie docenić przenikliwości Judta – wiele z jego obserwacji dotyczących polityki czy przemian, które rozpoczęły się w pierwszych latach XXI wieku, jest wciąż aktualna, a problemy nurtujące świat w czasach, gdy pisał swoje eseje, pozostają nierozwiązane do dziś. Podczas lektury „Kiedy zmieniają się fakty” nie sposób oprzeć się wrażeniu, że ci, którzy nie znają historii, będą powtarzać jej błędy, zaś ci, którzy ją znają, będą musieli patrzeć, jak historia się powtarza. Nie oznacza to, że Tony Judt nie starał się tego zmienić. Niestety, w sześć lat po jego śmierci widać wyraźnie, że świat poszedł inną drogą, niż chciał Judt.
koniec
18 sierpnia 2016

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Krótko o książkach: Grzechy indiańskich ojców
Miłosz Cybowski

28 V 2023

„Mapa wnętrza” to bardzo amerykańska opowieść i wychwytywanie wszystkich zawartych w niej niuansów stanowi pewien problem. Czyni to z powieści Stephena Grahama Jonesa pozycję kłopotliwą zarówno w lekturze, jak i ocenie.

więcej »

PRL w kryminale: Piłeś – nie jedź!
Sebastian Chosiński

26 V 2023

Lata 70. XX wieku to zdecydowanie najlepszy okres dla Jerzego Edigeya. To w tamtej dekadzie powstały jego najwartościowsze, zachowujące atrakcyjność po dziś dzień, „powieści milicyjne”. Nie jest też chyba przypadkiem fakt, że głównym bohaterem kilku z nich jest oficer Komendy Stołecznej MO major Janusz Kaczanowski. W „Śmierci jubilera” stara się on rozwiązać sprawę, której korzenie tkwią w czasach okupacji.

więcej »

Przeczytaj to jeszcze raz: Eddie, Gino i Tony
Sebastian Chosiński

25 V 2023

Pisząc „Braci Rico”, mieszkający wówczas w Stanach Zjednoczonych belgijski pisarz Georges Simenon stworzył jedno ze swoich najwybitniejszych dzieł beletrystycznych. Opowieść o gangsterskiej rodzinie urosła w jego wykonaniu do antycznego dramatu psychologicznego, w którym rewizji poddane zostają takie pojęcia, jak honor, lojalność czy – nomen omen – braterstwo.

więcej »

Polecamy

Jak przewidziałem drugą wojnę światową

Stare wspaniałe światy:

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż twórcy

Spory, dogmaty, ideały i lęki
— Joanna Kapica-Curzytek

Esensja czyta: Luty 2015
— Miłosz Cybowski, Jacek Jaciubek, Jarosław Loretz, Marcin Mroziuk, Joanna Słupek, Konrad Wągrowski

Tematów nie brakuje
— Joanna Kapica-Curzytek

Esensja czyta: Listopad 2012
— Miłosz Cybowski, Jakub Gałka, Joanna Kapica-Curzytek, Alicja Kuciel, Konrad Wągrowski

Esensja czyta: Październik 2012
— Miłosz Cybowski, Jacek Jaciubek, Anna Kańtoch, Joanna Kapica-Curzytek, Daniel Markiewicz, Agnieszka Szady

Tegoż autora

Bywało lepiej
— Miłosz Cybowski

Ojciec i wielki syn
— Miłosz Cybowski

Księga reklamy
— Miłosz Cybowski

Na początku był Napoleon
— Miłosz Cybowski

Wesołek w krainie kwantów
— Miłosz Cybowski

Rozmowy o ratowaniu świata
— Miłosz Cybowski

Niezbędny zestaw startowy
— Miłosz Cybowski

Myślenie życzeniowe
— Miłosz Cybowski

Miniaturowy Wielki Kosmiczny Chomik w natarciu
— Miłosz Cybowski

Postęp musi trwać
— Miłosz Cybowski

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.