Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 1 kwietnia 2023
w Esensji w Esensjopedii

Jan Miodek
‹Polszczyzna›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPolszczyzna
Data wydania12 października 2022
Autor
Wydawca Znak
ISBN978-83-240-6568-4
Format512s. 140×205mm oprawa twarda
Cena64,99
Gatunekeseje / felietony, non‑fiction
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Polski ma się znakomicie!
[Jan Miodek „Polszczyzna” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
„Polszczyzna. 200 felietonów o języku” to idealna publikacja dla tych, którym nieobojętna jest językowa poprawność. Docenią ją także wszyscy śledzący przemiany zachodzące we współczesnej polszczyźnie.

Joanna Kapica-Curzytek

Polski ma się znakomicie!
[Jan Miodek „Polszczyzna” - recenzja]

„Polszczyzna. 200 felietonów o języku” to idealna publikacja dla tych, którym nieobojętna jest językowa poprawność. Docenią ją także wszyscy śledzący przemiany zachodzące we współczesnej polszczyźnie.

Jan Miodek
‹Polszczyzna›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułPolszczyzna
Data wydania12 października 2022
Autor
Wydawca Znak
ISBN978-83-240-6568-4
Format512s. 140×205mm oprawa twarda
Cena64,99
Gatunekeseje / felietony, non‑fiction
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Autora tej książki z pewnością przedstawiać nie trzeba. Profesor Jan Miodek to uznany autorytet w dziedzinie językoznawstwa, od lat popularyzujący wiedzę o języku polskim. Jest w tym bardzo wszechstronny. Zdobył sobie sympatię jako wyrazista osobowość telewizyjna (jest kilkukrotnym laureatem „Wiktorów”, a także „Superwiktora” za całokształt działalności). Na łamach prasy systematycznie publikuje teksty, w których wyjaśnia skomplikowane nieraz tajemnice języka polskiego. Dokumentuje dokonujące się w nim zmiany i zwraca uwagę nie tylko na ciekawostki, lecz także na często popełniane błędy.
W „Słowie wstępnym” możemy znaleźć informację, że felietony Jana Miodka, zatytułowane „Rzecz o języku”, pojawiały się we wrocławskim „Słowie Polskim” (później „Gazecie Wrocławskiej”) niezmiennie raz w tygodniu od 1968 do grudnia 2020 roku. Łącznie ukazało się ponad dwa tysiące sześćset tekstów. Publikacja, którą obecnie dostajemy, to wybór tekstów prasowych i adaptacja audycji telewizyjnych, które już są w dorobku autora.
Wielka szkoda, że zamieszczone tu przedrukowane felietony nie są opatrzone datami. Autor opisuje w nich zasługujące na uwagę zjawiska językowe: nowe słowa, zmiany znaczenia tych od dawna obecnych w polszczyźnie, kształtujące się trendy czy przykuwające uwagę, pojawiające się w języku frazy. Brak osadzenia tekstów w czasie uniemożliwia nam dokładną orientację, czy opisywane zjawisko stosunkowo nowe (i które warto w najbliższej perspektywie obserwować), a które jest już jakiś czas w polszczyźnie obecne. Język to materia dynamiczna i żywa, ale poszczególne trendy mają w nim swoją chronologię, zależną od różnorodnych wpływów. Warto byłoby także jeszcze przejrzeć wybór felietonów pod kątem powtarzających się w nich treści. Zdarza się, że dokładnie to samo (łącznie z przykładami) pojawia się we fragmentach paru tekstów.
To jednak tylko drobne usterki; dalej będę pisać już tylko o zaletach książki. Zagłębienie się w felietony przynosi sporo przyjemności. Widać, że teksty wyszły spod ręki mistrza – są lekkie w formie, nieprzegadane, błyskotliwe, zawierają mnóstwo ciekawostek. Profesor Miodek skupia się na pojedynczych wyrazach lub wyrażeniach, zwracając uwagę na (nie)poprawność językową i konteksty ich użycia. Potrafi też fascynująco opisać etymologię, a także ewolucję znaczenia. Skupienie naszej uwagi na tego rodzaju szczegółach sprawia, że cały czas na nowo odkrywamy piękno naszego języka i jego zaskakującą, nazwijmy to, plastyczność, czego dowodem jest między innymi język potoczny, którym posługuje się młode pokolenie Polaków.
Poznajemy przy okazji wiele terminów specjalistycznych, ale ich wyjaśnienia nigdy nie są banalne czy nudne. Autor przytacza mnóstwo przykładów z języka słyszanego w mediach czy mówionego na co dzień, interpretując i komentując je ze swadą i humorem. Nie pomija także cytatów z twórczości literackiej na przestrzeni stuleci. Jest uważnym i jakże kompetentnym obserwatorem zjawisk językowych. Dzieli się z nami swoją szeroką wiedzą, przypominając niejedną zasadę czy regułę poprawnej polszczyzny.
Świetnie też pokazane są powiązania polskiego z innymi językami, przede wszystkim słowiańskimi. Nie są to wyłącznie zależności historyczne; autor na przykład zwraca uwagę, że warto przyjrzeć się współczesnemu językowi czeskiemu w kontekście feminatywów, czyli żeńskich form nazw zawodów i funkcji (wiele z nich przyjmowanych jest u nas jeszcze z rezerwą). Nie ulega jednak wątpliwości, że obecnie to język angielski wywiera na nasz dyskurs największy wpływ – i temu zagadnieniu autor poświęca w swoich tekstach stosunkowo dużo miejsca.
Sięgając po tę książkę, bardzo skorzystają ci, którzy szukają informacji dotyczących poprawności językowej. Któż nie ma na co dzień tego rodzaju wątpliwości? Profesor Miodek komentuje stosunkowo często popełniane błędy, na przykład w tworzeniu konkretnych słów, ich niewłaściwej odmianie czy zastosowaniu ich w kontekście. To ważny punkt odniesienia, bo zdarza się, że słysząc powtarzające się niepoprawne wypowiedzi, sami zaczynamy mówić czy pisać podobnie.
„Polszczyzna. 200 felietonów o języku” to publikacja wspaniale popularyzująca wiedzę językoznawczą. Jej lektura z pewnością podniesie naszą świadomość i kulturę językową. Jak się wydaje, to bardzo ważne zwłaszcza obecnie, gdy język potoczny, który słyszymy na co dzień, jest dosyć niechlujny i przepojony wulgaryzmami, a język mediów czy reklamy – nie zawsze poprawny i pełen manieryzmów. Książka pozwala nam zwrócić uwagę na wiele zjawisk zachodzących we współczesnej polszczyźnie, co bardzo pomaga w świadomym posługiwaniu się językiem. Możemy być dumni z tego, że polski ma się znakomicie i żyje, jak tylko język potrafi. Zmienia się na przestrzeni czasu, pod wpływem innych języków, ale także zjawisk społecznych i kulturowych. O wielu z nich przeczytamy w tej książce.
koniec
29 grudnia 2022

Komentarze

29 XII 2022   19:21:14

Ciekawe, co profesor Miodek ma do powiedzenia na temat przygnębiającego zwulgaryzowania języka młodego pokolenia Polaków, szczególnie jego piękniejszej połowy. Tak się składa, że codziennie przechodzę obok dwóch szkół średnich i szesnastoletnie dziewczyny drące się na cały głos "K..., ja p...ę" to już standard. Może i język młodego pokolenia jest "plastyczny", ale jednocześnie chamski i prymitywny jak chyba nigdy wcześniej...

03 I 2023   18:25:28

@boomer: ale to chyba żadna nowość - do szkoły średniej chodziłem 20 lat temu i wtedy wyglądało to tak samo.

03 I 2023   18:52:06

@R.F. Moim zdaniem od około 10 lat jest wyraźnie gorzej i proces schamienia młodzieży postępuje. Natomiast różnicy między tym co było, powiedzmy, 30 lat temu, a 20 nie widzę. Oczywiście to czysto subiektywne spostrzeżenia.

05 I 2023   22:32:28

Cóż, czemu się dziwić, jeśli dziś główna partia opozycyjna ma program, który składa się z trzech słów:
Kurwa, Jebać, Wypierdalać.

06 I 2023   18:58:03

@Paweł M. Ich program to raczej "ulica i zagranica", ale faktycznie - zdają się mocno liczyć na młode pokolenie, niedoświadczone życiowo i politycznie, nie pamiętające innej władzy niż obecna.

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

Rozmowy o ratowaniu świata
Miłosz Cybowski

1 IV 2023

Uhonorowani nagrodami Hugo i Nebula „Równi bogom” uznawani są przez samego Isaaca Asimova za najwybitniejszą powieść w jego dorobku. Ale to kolejna pozycja z wydawanej przez Rebis serii „Wehikuł czasu”, która dla dzisiejszego czytelnika może okazać się zbyt leciwa.

więcej »

PRL w kryminale: Inżynier-bohater czy kat z Gestapo?
Sebastian Chosiński

31 III 2023

Jerzy Edigey w czasie drugiej wojny światowej pracował w swoim wyuczonym zawodzie w koncesjonowanej przez okupanta Izbie Adwokackiej, ale jednocześnie zaangażował się w tajne nauczanie, a kiedy wybuchło powstanie warszawskie – przystąpił do walki. Mimo to w swoich powieściach niechętnie nawiązywał, przynajmniej bezpośrednio, do tego okresu. Wyjątkiem jest – wydane już po tragicznej śmierci autora – „Zdjęcie z profilu”.

więcej »

Mała Esensja: Na przekór zimnu
Marcin Mroziuk

30 III 2023

Po „Baśnie zimowe” warto sięgnąć nie tylko w długie wieczory, gdy za oknem hula śnieg i mróz, gdyż poprzez zebrane tutaj piękne opowieści Dawn Casey wlewa mnóstwo ciepła do serc młodych czytelników, a bajecznie kolorowe ilustracje Zanny Goldhawk dodatkowo cieszą ich oczy.

więcej »

Polecamy

Jak przewidziałem drugą wojnę światową

Stare wspaniałe światy:

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Wobec grozy wojny
— Joanna Kapica-Curzytek

Bogowie i owady
— Joanna Kapica-Curzytek

Książka o szerokim rozmachu
— Joanna Kapica-Curzytek

Bez turystycznych atrakcji i dobrych adresów
— Joanna Kapica-Curzytek

Normalne z pozoru życie
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wszyscy wyjdą z wygraną
— Joanna Kapica-Curzytek

Ze stale widocznymi bliznami
— Joanna Kapica-Curzytek

A więc to tylko tyle
— Joanna Kapica-Curzytek

Inne twarze
— Joanna Kapica-Curzytek

Zmieniać obyczaje
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.