Dołącz do nas na Facebooku

x

Nasza strona używa plików cookies. Korzystając ze strony, wyrażasz zgodę na używanie cookies zgodnie z aktualnymi ustawieniami przeglądarki. Więcej.

Zapomniałem hasła
Nie mam jeszcze konta
Połącz z Facebookiem Połącz z Google+ Połącz z Twitter
Esensja
dzisiaj: 31 marca 2023
w Esensji w Esensjopedii

Paul Scraton
‹Dookoła›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułDookoła
Tytuł oryginalnyOn the Edge
Data wydania8 lutego 2023
Autor
PrzekładBarbara Gadomska
Wydawca Czarne
SeriaSulina
ISBN978-83-8191-638-7
Format232s. 125×195mm
Cena42,90
Gatuneknon‑fiction
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup

Bez turystycznych atrakcji i dobrych adresów
[Paul Scraton „Dookoła” - recenzja]

Esensja.pl
Esensja.pl
„Dookoła. Pieszo po obrzeżach Berlina” przynosi nam obraz miasta, jakiego z pewnością nie znamy. Co więcej, to opowieść o historii całego kraju, a nawet fenomenie ludzkiej cywilizacji.

Joanna Kapica-Curzytek

Bez turystycznych atrakcji i dobrych adresów
[Paul Scraton „Dookoła” - recenzja]

„Dookoła. Pieszo po obrzeżach Berlina” przynosi nam obraz miasta, jakiego z pewnością nie znamy. Co więcej, to opowieść o historii całego kraju, a nawet fenomenie ludzkiej cywilizacji.

Paul Scraton
‹Dookoła›

EKSTRAKT:70%
WASZ EKSTRAKT:
0,0 % 
Zaloguj, aby ocenić
TytułDookoła
Tytuł oryginalnyOn the Edge
Data wydania8 lutego 2023
Autor
PrzekładBarbara Gadomska
Wydawca Czarne
SeriaSulina
ISBN978-83-8191-638-7
Format232s. 125×195mm
Cena42,90
Gatuneknon‑fiction
Zobacz w
Wyszukaj wMadBooks.pl
Wyszukaj wSelkar.pl
Wyszukaj wSkąpiec.pl
Wyszukaj / Kup
Brytyjski reporter Paul Scraton mieszka w Berlinie od kilkunastu lat. Jest redaktorem naczelnym magazynu internetowego „Elsewhere. A Journal of Place”, ma też na swoim koncie kilka publikacji książkowych. Pomysł spaceru po Berlinie opisanego w tej książce zrodził się, jak ujmuje to autor, z poczucia „niepokoju i zagubienia”, będącego wynikiem brexitu. Dominowały nostalgia, poczucie straty i braku przynależności. Aby to przezwyciężyć, pod koniec stycznia 2017 roku Paul Scraton wyruszył w trwającą dwa miesiące trasę, aby nie tylko dowiedzieć się czegoś więcej o Berlinie, ale też „wypełnić luki w swojej własnej historii”, jak pisze.
Zanim wybierzemy się w tę reporterską wędrówkę – w książce znajdziemy mapę, która pozwoli nam się zorientować, jak przebiegała jego trasa. Paul Scraton wyruszył z Tegel, dzielnicy w północnej części Berlina, odwrotnie do wskazówek zegara. Dziesięć rozdziałów przedstawia nam odpowiednio tyle samo etapów pieszego spaceru. Autor zaplanował, że „szlak powinien być linią ciągłą, każdy odcinek należy zacząć tam, gdzie skończył się poprzedni”. W ten sposób zostały przez niego odkryte miejsca, które - jak się okazuje - mają swoją własną poetykę i żyją swoim życiem.
Thomas Sieverts, niemiecki architekt i urbanista, stworzył określenie: „Zwischenstadt” , które można przetłumaczyć jako „międzymiasto”, „miasto pośrednie”. Ta przestrzeń nie jest już miastem ani jeszcze nie jest wsią; nie jest także przedmieściem. W latach 30. XX wieku powstało angielskojęzyczne określenie: „rurban”, oznaczające przenikanie się elementu miejskiego i wielskiego. Marion Shoard z kolei pisze o takich miejscach: „edgelands”, słowo to tłumaczone jest na język polski jako „skrajobrazy”. To tam właśnie dociera Paul Scraton, doszukując się szczegółów, które zwykle umykają stałym mieszkańcom, bądź tym, którzy tylko tamtędy przejeżdżają.
Z książki „Dookoła” wynika, że tego rodzaju peryferia to miejsca same w sobie, które – choć przejściowe, są na swój sposób kompletne: mają swoją historię, kulturę i opowieść. Paul Scraton przygląda się im uważnie, przemierzając pieszo trasę prowadzącą przez krańce niemieckiej metropolii. Snuje refleksje na temat globalnego fenomenu osad i miast, co ciekawie wpisuje się w opis rozwoju cywilizacji człowieka. Przygląda się lotniskom, opuszczonym ogrodom, przestrzeniom przemysłowym, tyłom centrów handlowych, wysypiskom śmieci, blokowiskom, poszukując swoistego piękna w krajobrazie, który z pewnością nie odznacza się klasyczną urodą. Dowodzą tego zamieszczone w książce czarno-białe zdjęcia. To specyficzne poczucie „bycia pomiędzy” wzmocnione jest także aurą: przypomnijmy, że Scraton przeszedł swoją trasę od końca stycznia do końca marca: to ten nieoczywisty okres, gdy zima przechodzi w wiosnę, ale nie jest już żadną z tych pór roku.
Trasa spaceru to dla autora także pretekst, by połączyć ją z przybliżeniem najważniejszych faktów wielowiekowych dziejów Niemiec i etapów rozwoju kraju, odzwierciedlonych także w wyglądzie i tkance miasta. Nie bez znaczenia są także liczne wzmianki o wybitnych i sławnych osobach, wpisujących się w historię kraju. W przypadku Berlina liczy się ponadto ta najnowsza historia: dramat podzielonego miasta i fenomen Berlina Zachodniego, otoczonego dookoła murem. Choć szczęśliwie runął on już ponad trzydzieści lat temu, jego ślady są widoczne do dzisiaj – nie tylko w mijanym obok krajobrazie, ale i mentalności kolejnych pokoleń mieszkańców. Szlak Muru Berlińskiego liczy 136 kilometrów. Ważnym elementem opowieści Scratona są także historie ludzi, którzy stracili życie przy próbie przekroczenia muru – większość z nich została zastrzelona przez wschodnioniemieckich strażników, pilnujących szczelności granicy. Wspomnienie ofiar nabiera uniwersalnego charakteru, przeradzając się w opowieść o poszukiwaniu wolności i sprzeciwie wobec totalitaryzmu.
Osobiste spostrzeżenia Scratona i opisy tego, co na bieżąco widzi, są czasami dosyć pretensjonalne – i to być może najsłabsza warstwa tej książki, chociaż wszystko wpisuje się w konwencję reporterskiej „książki drogi”, którą ta publikacja bez wątpienia jest. Dużo cenniejsze jest natomiast to, że autor, wędrując po tych „zapomnianych” terytoriach, wydobywa z nich ich własną historię, nadaje im sens i znaczenie, przywraca pamięć. „Istnieją granice obrzeży wykraczające poza geografię czy linie na mapie”, pisze Scraton. Takie spojrzenie, jak w jego książce „Dookoła” poszerza horyzonty, budzi naszą wrażliwość i zachęca, abyśmy przyglądali się odwiedzanym miejscom uważnie i z poczuciem, że mamy okazję patrzeć na coś wyjątkowego, nawet jeśli jest to „tylko” zapomniany, pozamiejski pejzaż bez turystycznych atrakcji i tak zwanych dobrych adresów.
koniec
6 marca 2023

Komentarze

Dodaj komentarz

Imię:
Treść:
Działanie:
Wynik:

Dodaj komentarz FB

Najnowsze

PRL w kryminale: Inżynier-bohater czy kat z Gestapo?
Sebastian Chosiński

31 III 2023

Jerzy Edigey w czasie drugiej wojny światowej pracował w swoim wyuczonym zawodzie w koncesjonowanej przez okupanta Izbie Adwokackiej, ale jednocześnie zaangażował się w tajne nauczanie, a kiedy wybuchło powstanie warszawskie – przystąpił do walki. Mimo to w swoich powieściach niechętnie nawiązywał, przynajmniej bezpośrednio, do tego okresu. Wyjątkiem jest – wydane już po tragicznej śmierci autora – „Zdjęcie z profilu”.

więcej »

Mała Esensja: Na przekór zimnu
Marcin Mroziuk

30 III 2023

Po „Baśnie zimowe” warto sięgnąć nie tylko w długie wieczory, gdy za oknem hula śnieg i mróz, gdyż poprzez zebrane tutaj piękne opowieści Dawn Casey wlewa mnóstwo ciepła do serc młodych czytelników, a bajecznie kolorowe ilustracje Zanny Goldhawk dodatkowo cieszą ich oczy.

więcej »

Krótko o książkach: Z miłości do książek
Miłosz Cybowski

29 III 2023

Dwa lata pisania i dziesięć lat poprawek – tak przedstawiona historia powstania „Cudzoziemca w Olondrii” Sofii Samatar daje bardzo dobre pojęcie o tym, czego powinniśmy się spodziewać po tej powieści. Wszystko jest tu dopracowane i przemyślane. Szkoda tylko, że trudno dać się porwać przedstawionej tu historii.

więcej »

Polecamy

Jak przewidziałem drugą wojnę światową

Stare wspaniałe światy:

Jak przewidziałem drugą wojnę światową
— Andreas „Zoltar” Boegner

Cyborg, czyli mózg w maszynie
— Andreas „Zoltar” Boegner

Narodziny superbohatera
— Andreas „Zoltar” Boegner

Pierwsza historia przyszłości
— Andreas „Zoltar” Boegner

Zobacz też

Tegoż autora

Wobec grozy wojny
— Joanna Kapica-Curzytek

Bogowie i owady
— Joanna Kapica-Curzytek

Książka o szerokim rozmachu
— Joanna Kapica-Curzytek

Normalne z pozoru życie
— Joanna Kapica-Curzytek

Nie wszyscy wyjdą z wygraną
— Joanna Kapica-Curzytek

Ze stale widocznymi bliznami
— Joanna Kapica-Curzytek

A więc to tylko tyle
— Joanna Kapica-Curzytek

Inne twarze
— Joanna Kapica-Curzytek

Zmieniać obyczaje
— Joanna Kapica-Curzytek

Człowiek większy niż życie
— Joanna Kapica-Curzytek

Copyright © 2000- – Esensja. Wszelkie prawa zastrzeżone.
Jakiekolwiek wykorzystanie materiałów tylko za wyraźną zgodą redakcji magazynu „Esensja”.