Nie mam nic przeciwko sensacyjnej akcji. Więcej nawet, uważam, że schematyczna sensacyjna akcja (a do takiej niewątpliwie należy fabuła „Manuskryptu…”) może sprawić przyjemność, jeśli tylko jest dobrze skonstruowana. Na początek hitchcockowskie „trzęsienie ziemi”, potem rosnące napięcie i wreszcie scena finałowa. Tyle teoria, a jak to się ma do tego, co dostajemy w „Manuskrypcie…”? Otóż przez jedną trzecią tekstu w każdym, dosłownie KAŻDYM rozdziale dzieje się tu coś „dramatycznego”. Ktoś kogoś morduje, kogoś porywa, strzela czy napada… Nic to, że część tych wydarzeń jest dla fabuły kompletnie nieistotna (np. porwanie głównego bohatera przez parę drobnych przestępców) – ważne, żeby działo się dużo i szybko. Gdyby na podstawie książki nakręcić film, pomyślałabym chyba, że montażysta się upił i posklejał taśmę z samych punktów kulminacyjnych, dorzucając przy okazji powtórki oraz nieudane sceny. W natłoku wydarzeń nie ma miejsca ani na stopniowanie napięcia, ani tym bardziej na zapoznanie się z bohaterami, efektem zaś jest bynajmniej nie wzrost adrenaliny, lecz porażająca nuda. Identycznie wygląda końcówka „Manuskryptu…” – trup ściele się gęsto, „niespodziewane”, pożal się Boże, zwroty akcji wyskakują co kilka stron, a czytelnik ziewa.

W środku natomiast jest na szczęście nieco spokojniej, istnieją nawet – o cudzie! – nieliczne rozdziały, w których nikt nikomu krzywdy nie robi, a bohaterowie po prostu ze sobą rozmawiają. To mógłby być dobry moment na poznanie postaci, tyle że… takowe nie istnieją. To znaczy, oczywiście, są tu nazwiska, ale należą one do ledwie zarysowanych sylwetek, a nie do ludzi z krwi i kości. Mamy tu także sztywny (czy raczej niemal sztywny, o czym później) podział na dobrych i złych, przy czym jeśli ktoś należy do „dobrych”, to jest np. dobroduszną sierotką, względnie młodą kobietą, która właśnie poroniła wyczekiwane dziecko, jeśli zaś do „złych” to jest, jakżeby inaczej, mordercą o sadystycznych skłonnościach. Takie prymitywne wymuszanie na czytelniku właściwych reakcji (sympatii, współczucia czy niechęci) niestety zupełnie nie skutkuje, zwłaszcza że autorzy prócz paru ogólników nie mieli na bohaterów żadnego pomysłu. Inna rzecz, że część tych charakterów jest niekonsekwentna, np. wspomniana wyżej sierotka raz zachowuje się jak prowadzone na rzeź cielę, a raz jak energiczna i pomysłowa panna. Jest także obowiązkowa postać, której zadaniem jest „zaskoczyć” czytelnika, co wygląda tak, jakby ktoś w pewnym momencie przekręcił wektor o sto osiemdziesiąt stopni – mieliśmy „dobrego” to teraz mamy „złego”, proszę bardzo, a że z perspektywy całości działania owej osoby nie mają sensu, to cóż, trudno.

Chciałabym znaleźć w tej książce coś pozytywnego, zwłaszcza że jednego z jej autorów (Jeffery Deavera) szczerze lubię, a z pozostałej czternastki tych, z których twórczością się zetknęłam, uważam co najmniej za przyzwoitych rzemieślników. Widać jednak pisanie „własnej” powieści to zupełnie coś innego niż pisanie rozdziału do „wspólnej” – bo mam wrażenie, że udział w tym przedsięwzięciu był dla uznanych bądź co bądź twórców po prostu chałturą. Nie jestem też pewna, czy nie zawiniła tu aby sama formuła książki, bowiem inne popularne przysłowie głosi „Gdzie kucharek sześć, tam nie ma co jeść” – możliwe więc, że poszczególni autorzy zamiast pomagać sobie nawzajem, tylko przeszkadzali.

Jakiekolwiek były przyczyny, rezultaty są jakie są. I naprawdę trudno pominąć milczeniem kwiatki takie jak przewijający się w tle bełkot o stawianiu czoła siłom zła (chodzi o walkę z terroryzmem, ale słowo daję, momentami brzmi to jak z tolkienowskiego fanfika) lub wątek policjantki zakończony tak, jakby autorzy w ostatniej chwili przypomnieli sobie, że coś z nią przecież trzeba zrobić. Powieści nie ratują także polskie akcenty. Część akcji dzieje się w naszym kraju, a rzeczona dziewiętnastoletnia sierotka nosi swojskie imię Felicja i – choć nie jest zbyt religijna – wszędzie wozi ze sobą Biblię. Za tę głupotkę miałam ochotę obniżyć ocenę do dziesięciu punktów, ale w porę przypomniałam sobie, że – niestety – istnieją jeszcze gorsze książki.